ผู้ถาม : กราบนมัสการขอโอกาสอีกครั้งค่ะ โยมไม่แน่ใจว่าเสียงที่โยมได้ยินเกือบตลอดเวลาที่ใจไม่วุ่นวาย ไม่ซัดส่าย แม้กำลังทำอะไรบางอย่างอยู่ เช่น การออกกำลังกายเบา ๆ หรือกำลังอ่านข้อธรรมในไลน์หลวงตา หรือในเวลาที่กำลังพิมพ์คำถามนี้เป็นเสียงแห่งความเงียบหรือไม่คะ แต่โยมคิดว่าโยมไม่ได้ยึดถือนะคะ แค่ได้ยินและคิดว่าคือธรรมชาติ ไม่ได้ตื่นเต้น ไม่ได้ดีใจ ที่จริงเสียงนี้เป็นเสียงที่โยมได้ยินบ่อยมาก ตั้งแต่เป็นลูกศิษย์หลวงตาไม่กี่ปี และพอใจกับเสียงนั้น แต่เสียงนั้นก็หายไปหลังจากโยมไปพอใจยึดถือสภาวะหลาย ๆ สภาวะไว้ และผลักไสสภาวะที่ไม่ชอบใจ จนโยมลืมเสียงนี้ไปเลย ลืมไปนานมาก ๆ ค่ะ เพิ่งกลับมาได้ยินใหม่ไม่กี่เดือน ตอนแรกก็ได้ยินไม่บ่อย แต่ตอนนี้เหมือนมีอยู่ตลอด แต่บางครั้งเราไม่ได้ยินเพราะมัวไปหมกมุ่นกับอะไร ๆ พอกลับมามีสติก็ได้ยินใหม่ค่ะ แม้แต่มีเสียงโทรทัศน์ดังหรือคนคุยกันก็ได้ยิน ใช่เสียงเงียบ หรือว่าเป็นการไปหลงอยู่ในสภาวะอะไรบางอย่างอีกคะ น้อมกราบขอบพระคุณด้วยเศียรเกล้าค่ะ หลวงตา : ในเสียงเงียบ มีความปรุงแต่ง ไม่มีตัวตนยึดถือเสียงเงียบ และ ไม่มีตัวตนยึดถือความปรุงแต่ง ก็ไม่ต้องกลัวหลง อาการกลัวหลงเป็นสังขารปรุงแต่ง กำลังหลงไปเป็นสังขารปรุงแต่งจึงกลัวหลง ถ้าไม่มีตัวตนของผู้ยึดถือ ย่อมไม่หลง ปุจฉาวิสัชนาเมื่อวันที่ 31 ธันวาคม 2562
