หลวงตาณรงศักดิ์ ขีณาลโย

ผู้ถาม : กราบเรียนหลวงตา วันนี้มีภาพและความรู้สึก ที่มันกระเทือนความจริงในโลกหลายอย่าง จนย้อนกลับมาถามตัวเองจริงๆ ว่า เราเป็นใคร ถึงจะเปลี่ยนสิ่งใดในธรรมชาติได้ มันก็ทำได้แค่บางอย่างเท่านั้น จะไปแก้อะไร ให้มันเป็นอย่างไรทั้งหมด มันไม่ได้หรอก

เมื่อความจริงสัมผัสใจ มันจะเกิดสิ่งหนึ่งขึ้น ที่มันอยู่ลึกๆ ในใจข้างในที่มันกำลังดำเนินอยู่คือ "การทำใจ" และมันทำใจได้มากขึ้นจริงๆ คือ ยอมรับความจริงทุกอย่างจากใจ  

เมื่อทำใจได้จริงๆ มันจะเป็น "ใจ" ไปเองโดยอัตโนมัติ เมื่อเป็นใจแล้วมันไม่อาจทุกข์ใจได้อีก เพราะมันรู้แก่ใจว่า ความทุกข์มันหยั่งไม่ถึง ไม่มีสิ่งใดหยั่งถึงมันเลย

การปฏิบัติที่แท้จริง ไม่ใช่ทำให้ตัวเองเป็น "ใจ" แต่แค่คุณยอมรับความจริงของสิ่งที่มันเป็นในปัจจุบันนั้น ด้วยใจทั้งใจ แล้วเมื่อนั้นมันจะเป็นใจไปโดยอัตโนมัติ มันก็จะไม่ทุกข์ด้วยคุณสมบัติของใจ เพราะใจมันไม่อาจทุกข์ได้เจ้าค่ะ 

หลวงตา  :  สาธุ

ธรรมชาติความจริงย่อมเป็นเช่นนี้เอง คือ 

ธรรมชาติสังขารธรรม ย่อมไม่เที่ยง เป็นทุกข์ ไม่ใช่เป็นตัวตนคงที่ เป็นเรา เป็นตัวเรา เป็นของเรา 

ดังนั้น แม้จะเมตตายิ่งใหญ่เพียงใด มองไปทางไหนก็เห็นแต่ความทุกย์ยาก ของคนและสัตว์ทั้งหลาย โดยเฉพาะช่วงนี้ไวรัสโคโรน่า ระบาด มีคนป่วย ตายทั่วโลกจำนวนมาก ทั้งประสบกับภัยพิบัติ อาชญากร สงครามกลุ่มย่อย สงครามใหญ่ ซึ่งในอดีต ในปัจจุบัน และ อนาคต ล้วนเป็นเช่นนี้ เป็นอย่างนี้ ต้องประสบกับความทุกข์อันเนื่องมาจากความเจ็บ ความตาย ความพิการ ความพลัดพราก ความยากจน ความหิวโหย น่าสลดสังเวชยิ่งนัก แม้คนที่เรารัก และตัวเราก็ต้องเกิดตายอยู่ จมอยู่ในวังวนของทะเลทุกข์นี้เช่นเดียวกัน 

เมื่อพิจารณาเห็นความความจริงเช่นนี้อยู่เนื่องๆ จิตใจก็เกิดความสลดสังเวช ปลงปล่อยวางจากความหลงยึดมั่นถือมั่นหมดสิ้น  ความดิ้นรนกระเสือกกระสน อยากได้ อยากเอา อยากมี อยากเป็น อยากบรรลุ อยากพ้นทุกข์ หรือ อยากนิพพาน ซึ่งเป็นไฟที่เผาลนให้เกิดกิเลส ตัณหา เป็นความทุกข์ 

ความเดือดร้อนจะค่อยๆ ดับสนิทลง 

จะมองเห็นคนและสัตว์ทั้งหลายด้วยความสลดสังเวช เมตตา สงสาร ที่ต้องกระเสือกกระสนโลดแล่นดิ้นรนอยู่ในท่ามกลางทุกข์  เหมือนกับไส้เดือนกิ้งกือที่เลื้อยผ่านไปบนถนนร้อนระอุ 

มองเห็นสัจธรรม ความจริงแท้ของชีวิตว่า เราและสรรพสัตว์ทั้งหลายล้วนเวียนว่ายตายเกิดรับกรรมเหมือนกัน น่าสลดสังเวชยิ่งนัก ความประมาท ความปรารถนาอยากเกิดอีกจึงไม่มี

ปุจฉาวิสัชชนาเมื่อวันที่ 13 พฤษภาคม 2563