ผู้ถาม : ปัญญาใจ ก็คือ เรือที่ไร้ท้องเรือ ที่ใช้พาข้ามทะเลทุกข์เพียงครั้งเดียวและครั้งสุดท้าย
มันคือการรวบรวมทุกสิ่งที่สะสมมา ตั้งแต่ความรู้ ความเข้าใจ บุญ วาสนา บารมี เพื่อนำมาใช้นั่นเอง ซึ่งขั้นตอนนี้ เมื่อใดที่พร้อมมันก็จะดำเนินไปของมันเอง เหมือนหยดน้ำที่ค่อยสะสมมาจนเต็ม
หลวงตาถึงสอนบ่อยๆ ว่า เมื่อจิตเห็นจิตอย่างแจ่มแจ้งแล้ว จิตจะดำเนินต่อไปได้เอง และเป็นการตอกย้ำว่าจิตเป็นอนัตตาเจ้าค่ะ เมื่อถึงจุดนึงที่จิตหายโง่ และหายหลงว่ามันมีตัวตน เมื่อนั้นจิตมันจึงเข้าใจว่า ไม่มีจิต ไม่มีเรา ไม่มีอะไรเลย
กราบขอบพระคุณหลวงตาเป็นอย่างสูงเจ้าค่ะ
หลวงตาคะ มันไม่ใช่ปัญญาหนูแน่ๆ เจ้าค่ะ ความเข้าใจพวกนี้มันมาเอง ไปเองเจ้าค่ะ บางทีพอจะอ่านทบทวนอีกทีมันไม่เหมือนเดิมอ่ะเจ้าค่ะ บอกไม่ถูกว่าไม่เหมือนยังไง อาจจะคล้ายๆ ว่ามันไม่จึ๊ก หรือเหมือนกับอ่านได้แต่ตัวหนังสือ แต่ไม่มี ความหมาย เจ้าค่ะ
หลวงตา : ปัญญาที่ละเอียดสุด คือ มันเห็นจากใจว่า ปัญญานั่นเอง ก็เป็นสังขาร หากไม่รู้เท่าทันก็จะหลงเอาตัวเราเป็นปัญญา เพื่อ ตัวเรา
ปุจฉาวิสัชชนาเมื่อวันที่ 13 พฤษภาคม 2563
