ผู้ถาม : กราบนมัสการหลวงตานะครับ ฟังไฟล์ที่หลวงตาส่งมาให้แล้วได้ความว่า ต้องปล่อยวางที่ตัวใจ ขอโอกาสนะครับ อีกอย่าง ต้องปล่อยวางทุกอย่างที่ตัวใจ น้องกีวี่ 9 ขวบ ส่งการบ้าน
หลวงตา : สาธุ ไม่มีตัวใจ คงมีแต่ชื่อว่าจิต (จิตเดิมแท้) หรือใจ แต่ตัวหรือรูปร่างของจิตหรือใจไม่มี และความจริงไม่มีคนใดหรือสิ่งใดมาอยู่ในตัวใจได้ เพราะจิตหรือใจไม่มีตัวหรือห้องขังสิ่งใดไว้ได้ เพียงแค่หลงไปเป็นผู้คิดปรุงแต่ง แล้วยึดถือเป็นจริง จึงทุกข์จริง คำว่า "ปล่อยวาง" คือ ปล่อยวางสังขาร หรือ ไม่หลงไปเป็น "สังขาร" คือ หลงเป็นผู้คิดปรุงแต่ง หลงเป็นผู้มีอารมณ์ หลงเป็นผู้รู้เห็นเข้าใจ หลงเป็นผู้รู้แจ้ง ซึ่งล้วนแต่เป็น "สังขาร" ทั้งหมด ปล่อยให้สังขารเขาเกิดเอง ดับเอง โดยไม่มีตัวตนของผู้รู้ ผู้เสวย ผู้ยึดมั่นถือมั่น สิ้นผู้เสวย ก็สิ้นตัวตน สิ้นกิเลส พ้นทุกข์ในปัจจุบันทันที ถ้าสิ้นผู้เสวยถาวร ก็พ้นทุกข์ทันทีชั่วนิรันดร์
ปุจฉาวิสัชนาธรรมเมื่อวันที่ 26 พฤศจิกายน 2560
