ผู้ถาม : กราบนมัสการค่ะหลวงตา เช้าวันนี้ตื่นขึ้นมาตอนตีสาม แม้จะง่วงมากแต่ก็บังคับให้ตัวเองเดินจงกรมและสวดมนต์ ทำให้ได้เห็นเวลาที่โมหะเข้าครอบงำจิต ในเวลานั้นไม่มีสติไม่อาจรับรู้อะไร แต่มันก็มีสภาพเป็นอนิจจังคือสักพักมันก็หายไป หลังจากนั้นก็มีเรื่องมาทดสอบจิต ถ้าเป็นแต่ก่อนที่ไม่ได้ปฏิบัติธรรมคงร้องไห้คร่ำครวญหรือโต้ตอบอย่างโกรธเคือง แต่มาวันนี้ได้ตอบกลับความโกรธและความผิดหวังในรูปแบบที่ต่างจากเดิม ในใจมีความโกรธและผิดหวังผุดขึ้นมาก้อนใหญ่ พยายามเรียกสติมา ในขณะนั้นจึงเห็นว่าเมื่อเราไม่โต้ตอบกับสิ่งที่ปรากฏในใจ สิ่งนั้นมันก็ตั้งอยู่ชั่วขณะและหายไป สักพักมันกลับมาใหม่ พอเผลอไปปรุงแต่งเพิ่มก็หลงเข้าไปในความคิดในอารมณ์ เมื่อกลับมามีสติ สิ่งนี้หายไป และกลับมาเกิดใหม่วนอยู่อย่างนี้ แต่การเกิดในครั้งหลังดูจะรุนแรงน้อยลง คิดขึ้นมาได้ว่าโลกก็ส่งบทสอบมาเป็นระยะ ๆ บททดสอบครั้งสุดท้ายและเป็นบททดสอบที่ยิ่งใหญ่ที่สุดคือความตาย ถ้าเราหมั่นฝึกซ้อม เราคงผ่านแต่ละบททดสอบไปได้ด้วยดีใช่มั้ยคะ กราบขอบพระคุณค่ะ
หลวงตา : สาธุ เป็นเช่นนั้นอย่างแน่แท้ สมดั่งที่ว่า ... "วิริเยน ทุกขมัจเจติ" บุคคลจะล่วงทุกข์ได้เพราะความเพียร
ปุจฉาวิสัชนาธรรมเมื่อวันที่ 11 พฤศจิกายน 2560
