ผู้ถาม : หลวงตาครับ ผมฝึกสติให้จิตอยู่กับคำบริกรรมภายในว่า "ส่งจิตออกนอก / คิดนึกปรุงแต่ง / ดีรักชั่วชัง / สังขารเกิดดับ" ระหว่างบริกรรมก็รู้อยู่ มีอาการสงบก็รู้อยู่ เมื่อรับอารมณ์ผ่านประตูใจทั้ง 6 ก็รู้เห็นและจิตวิเคราะห์ตามคำบริกรรมทันที เช่นนี้แล้วจะเรียกว่า ดีรักชั่วชังไหมครับ จากนั้นผมก็ปล่อยวางไปทันที จิตอยู่กับการรู้เห็นการปล่อยวางสังขารเหล่านั้น
หลวงตา : เป็นปัจจัตตัง คือ รู้แก่ใจเองว่า แอบชอบ ชัง หรือ พอใจ ไม่พอใจอะไรอยู่ หรือ มีความคาดหวัง ความอยาก ไม่อยาก หรือ ความปรารถนาอะไรอยู่ในขณะปัจจุบันหรือไม่ ถ้าไม่มีก็เท่ากับไม่ยึด ก็ไม่มีตัวตน หรือ ไม่มีตัวตน ก็สิ้นยึด พ้นทุกข์
ปุจฉาวิสัชนาธรรมเมื่อวันที่ 20 กันยายน 2560
