ผู้ถาม : กราบนมัสการหลวงตาด้วยใจเคารพนอบน้อมเจ้าค่ะ ขอโอกาสกราบเรียนถามหลวงตาเจ้าค่ะ ช่วงที่มาพิจารณากาย การพิจารณาจิตเห็นจิต ให้หยุดพิจารณาไปเลยไหมเจ้าคะ และถ้าช่วงพิจารณากาย ในมโนนึกจะเห็นเป็นโครงกระดูกชัดมาก ให้พิจารณาแต่โครงกระดูกจนสลายไป หรือควรพิจารณาอวัยวะส่วนอื่น ๆ ร่วมด้วยเจ้าคะ กราบ กราบ กราบแทบเท้าหลวงตา พ่อแม่ครูอาจารย์ที่เมตตาเจ้าค่ะ
หลวงตา : ถ้าเห็นภาพอวัยวะใดชัดเจนแล้ว ให้พิจารณาอวัยวะนั้นให้ละเอียด ย่อยสลายจนเป็นธาตุดิน น้ำ ลม ไฟ การที่มีสติ ปัญญา เห็นจิตปรุงแต่ง รู้เท่าทันจิตปรุงแต่ง จนไม่หลงคิดปรุงแต่งฟุ้งซ่านทำให้ภาพมโนนึกขาดหายไปนั้น เท่ากับมีสติ ปัญญา เห็นจิต รู้เท่าทันจิตไปในตัวอยู่แล้ว ไม่ต้องสนใจมาดูเฉพาะจิตอย่างเดียว
เพราะเมื่อสติ ปัญญา รู้เท่าทันจิตคิดปรุงแต่ง ก็จะไม่หลงคิดปรุงแต่งฟุ้งซ่าน จะทำให้เกิดอุคคหนิมิต และ ปฏิภาคนิมิต เห็นมโนภาพอวัยวะร่างกายอย่างละเอียด เน่าผุพังสลาย กลายเป็นธาตุดิน น้ำ ลม ไฟ ใจก็จะสิ้นหลงยึดมั่นถือมั่น จะปล่อยวางทั้งกายและจิตเอง ปฏิบัติให้รู้จริง เห็นจริง จะสิ้นสงสัย
ปุจฉาวิสัชนาธรรมเมื่อวันที่ 29 พฤศจิกายน 2561
