ผู้ถาม : สติ ปัญญา มันละเอียดขึ้นเจ้าค่ะ มันปล่อยให้กิเลสขึ้นมา มันขึ้นมาบ้าง แต่มันก็งั้น ๆ รู้สึกว่า กิเลสก็ของเก่า ๆ ปรุงอะไร คิดธรรมเห็นธรรมอะไรมันก็คือสังขาร ก็คือ อันเก่านั่นแหละ เริ่มปลงสังเวชว่า ถ้าปรุงไปตามมัน ได้แค่ไหนก็คืออันเก่า ปรุงให้ตาย สักพักก็ดับแล้ว มันมีแค่นี้จริง ๆ อันที่ยังรู้สึกไม่เก่า คือ มันเห็นทุกอย่างในโลกชัดมาก มองไปแทบไม่ต้องมอง ทุกสิ่งที่มากระทบมันเหมือนชัดทุกรายละเอียดเลยเจ้าค่ะ พื้นผิวของสิ่งของ ฝุ่นที่เกาะ ลายของเนื้อผ้า อณูของผนังที่แตกร้าว มันไม่เคยเห็นชัดมากขนาดนี้มาก่อน คงด้วยอำนาจของสมาธิที่ละเอียดขึ้น มันล่อใจมาก เหมือนได้กล้องชั้นดีมาแล้ว ต้องไปสำรวจส่งออกนอกเสียหน่อย แต่ก็ต้องพุทโธ และตัดใจ มาพิจารณากายแทน ซึ่งภาพในใจมันชัด ศพเดิมที่ยังแขวนต่องแต่ง ลอกเหลือแค่กระดูกแขวนห้อยอยู่แล้วเจ้าค่ะ กับช่วงที่ดูวิดีโอของปาน รูปมันชัดมากจริง ๆ ไม่เหมือนเป็นภาพ แต่เหมือนเป็นผิวหนังเหี่ยวย่นจริง ๆ ที่เด้งออกมาจากโทรศัพท์เลยเจ้าค่ะ
หลวงตา : สาธุ เพียรให้มากอย่างต่อเนื่อง อย่าประมาทในกิเลสและในธรรม
ปุจฉาวิสัชนาธรรมเมื่อวันที่ 17 ธันวาคม 2561