หลวงตาณรงศักดิ์ ขีณาลโย

ผู้ถาม : ฟังไฟล์ สัจธรรมของธรรมชาติ ใจมันสงบจากความคิด หันไปมองเห็นต้นไม้ในห้องที่เราลืมรดน้ำ ใบมันเป็นสีเหลืองเหี่ยว มันเข้าใจ “เหตุปัจจัย” และ “ความเป็นไปของธรรมชาติ” ที่มันย่อมต้องเป็นไปตามเหตุปัจจัยนั้น
มันพิจารณาเรื่องที่ผ่านมา มันไม่มีปัญญาเห็นต่อเนื่อง ไม่ถึงฐาน ไม่ได้เห็นและวางสังขารในทุกขณะปัจจุบัน แต่กลับหลงไปในฝั่งสังขารนั้น ไปตามกิเลสและความปรุงแต่งทั้งหลาย หลวงตาบอกหลายที มันก็ไม่เห็นต่อเนื่อง วันๆ หนึ่งชั่วโมงบินมันน้อยจริงๆ
มันก็คิดอยู่ หาทางทำให้ชั่วโมงบินมากขึ้น เข้าหาผู้รู้มากขึ้น แต่มันรู้สึกเหมือนวางไม่หมด ยังไงก็ไม่รู้ เหมือนยังยึดอะไรไว้ บอกไม่ถูก

วันนี้เพิ่งเข้าใจ ว่าจริงๆ ลึกๆ จิตมันยึดถือ “ความต่อเนื่องของการมีสติ มีปัญญา” มันยึดว่า ทำอย่างไรให้มันต่อเนื่อง ไปทำให้มันต่อเนื่อง มันจึงเพียรเดินปัญญาเข้าหาผู้รู้ ซึ่งเข้าใจว่าเป็นการเพียรปฏิบัติอยู่
แต่แท้จริงแล้ว กริยาอาการ “เดินปัญญาเข้าหาผู้รู้” กลับเป็นสังขารที่ละเอียด ตัวเจ้าของเองก็มองไม่เห็น

เมื่อเห็นต้นไม้เสื่อมจากเหตุปัจจัยตามธรรมชาติ จึงเข้าใจ ว่า “ปัญญาต่อเนื่อง” ที่ตนยึดอยู่ เป็นเพียงผล อันเกิดจากเหตุปัจจัย ที่เอื้อให้มันเกิดปัญญาตามธรรมชาติเท่านั้น ถ้ามีเหตุมันก็เกิดเอง เมื่อสิ้นเหตุมันก็ดับเอง

และตัว “ปัญญาต่อเนื่องไม่ขาดสาย” ก็เป็นเพียงเหตุปัจจัย ที่ส่งต่อให้เกิดผลแห่งการปล่อยวาง เพียงแค่นั้น “ความปล่อยวาง” “ความสิ้นยึด” “ความพ้นทุกข์” ก็เป็นแค่ผล อันเกิดจากเหตุอันเป็นกลไกในธรรมชาติอย่างจริงแท้ ไม่มีอะไรพิสดารไปจากธรรมชาติธรรมดาเลย

และในธรรมชาติ มันมี “ความเคยตัวเคยใจ” อยู่ เคยชินที่จะไปคว้าสังขารมากอดไว้ ไม่ว่าอะไรตกกระทบ มันก็ไปคว้าจับมารวมกับตัวมันเอง ความเคยตัวเคยใจ มันก็เป็นเหตุปัจจัยแห่งการยึดถือ เป็นเหตุให้มันปรุงแต่ง สู่ฝั่งสมุทัย และทุกข์ จริงๆ มันก็เป็นธรรมชาติเช่นกัน เหมือนไม่รดน้ำ ต้นไม้ย่อมตายลงไปตามธรรมชาติของมันเอง

ถ้าเห็นทุกอย่างเป็นแค่ส่วนหนึ่งของเหตุปัจจัยตามธรรมชาติ มันก็ไม่รู้จะยึดถือสิ่งนั้นไว้ทำไมอีก เพราะรู้แล้ว ว่ามันเกิด-ดับ ของมันเอง ก็ “แค่นั้นเอง” เจ้าค่ะ

หลวงตา : รู้ได้ทุกอย่าง ถ้าไม่ติดยึด (อุปาทาน) ก็พ้นทุกข์

ผู้ถาม : กราบเจ้าค่ะ
นำ้ตาร่วง ในความเมตตา
พยายามสอนศิษย์ ทุกวิถีทาง กราบเจ้าค่ะ

เข้าใจแล้วเจ้าค่ะ หลวงตา
รู้ได้ทุกอย่าง ถ้าไม่ยึด ทุกอย่างมันก็ดับไปของมันเอง ไม่มีอะไรเหลือคาไว้ได้เลย

ปุจฉาวิสัชนาเมื่อวันที่ 28 เมษายน 2561