หลวงตาณรงศักดิ์ ขีณาลโย

จิตคิด... เป็น "สังขาร"

ผู้รู้... เป็น "วิสังขาร"

“ธาตุรู้” หรือ “วิสังขาร” คือความไม่มีอะไร ไม่มีรูปร่าง ไม่มีอะไรปรากฏ มีคุณสมบัติเหมือนความว่างเปล่าในธรรมชาติทุกประการ แต่มีข้อแตกต่างจากความว่างในธรรมชาติคือ “ธาตุรู้” มีหน้าที่รู้เพียงอย่างเดียวเท่านั้นว่า… ทุกสิ่ง ทุกอาการ ทุกความคิดที่มีการเปลี่ยนแปลงได้ กระดุกกระดิกได้ เคลื่อนไหวได้นั้น เกิดดับได้ ไม่ใช่มัน

“จิตเห็นจิต” คือ เห็นว่าอาการของจิตทุกปัจจุบันขณะ เกิดขึ้นมาจากจิตเดิมแท้ หรือ จิตดั้งเดิม หรือ ใจ ซึ่งเป็นสุญญตา

ไม่มีใครสามารถดับ “สังขาร” ของขันธ์ห้าได้ ตราบใดที่ยังมีชีวิตอยู่ได้ แต่ต้อง “เข้าใจถึงใจ” ว่า... “สังขารและวิสังขารมันก็เป็นส่วนหนึ่งของชีวิตที่เป็นธรรมชาติ โดยไม่มีตัวเราอยู่ในนั้น เพราะไม่เคยมีตัวเรามาตั้งแต่แรก”