หลวงตาณรงศักดิ์ ขีณาลโย

“จิตเห็นจิต” คือ เห็นจิตส่งออกนอกไปยินดี หรือ ยินร้ายขณะกระทบกับอารมณ์ คือ รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส และ ธรรมารมณ์

ขณะที่ไม่ส่งจิตออกนอก;

“จิตเห็นจิต” คือ เห็นว่าอาการของจิตทุกปัจจุบันขณะ เกิดขึ้นมาจากจิตเดิมแท้ หรือ จิตดั้งเดิม หรือ ใจ ซึ่งเป็นสุญญตา และ

รู้แก่ใจว่า ถ้าหลงเป็นอาการของจิต ซึ่งเป็นสังขาร จะต้องเกิดดับ หรือ ต้องเกิดตาย และเป็นทุกข์ แต่ถ้าเป็นจิตเดิมแท้ หรือ จิตดั้งเดิม หรือ ใจ ซึ่ง เป็น สุญญตา ก็จะเป็นความว่าง หรือ ความไม่ปรากฏอะไร ก็จะพ้นจากการเกิดดับ หรือ เกิดตาย และพ้นจากทุกข์

สรุปแล้ว;

“จิตเห็นจิต”

ในขั้นต้น คือ รู้เท่าทันขณะจิตส่งออกนอก

ในขั้นสุดท้าย คือ เห็นสังขารเกิดดับในความว่าง หรือ สุญญตา หรือ ใจ หรือ จิตเดิมแท้

แล้วก็รู้ตัวอยู่ว่าเป็นความว่าง หรือ เป็นใจ หรือ จิตเดิมแท้ หรือ สุญญตา

โดยไม่หลงเป็นสังขารปรุงแต่ง

โอวาทธรรมหลวงตาณรงค์ศักดิ์ ขีณาลโย เมื่อวันที่ 17 ธันวาคม  2561