ผู้ถาม : กราบนมัสการเจ้าค่ะหลวงตา เริ่มเข้าใจแล้วค่ะหลวงตา ปรุงแต่งก็คือปรุงแต่ง ปรุงแต่งไม่ใช่ของจริง จิตที่ไปยึดกับสิ่งปรุงแต่งและอาการของใจ ทำให้เกิดทุกข์ ทุกข์กับสิ่งที่เกิด แต่ไม่ยอมดับ (ผิดธรรมชาติ) เพราะใจที่มีอวิชชา ทำให้เกิดการยึดมั่นถือมั่น
หนูเข้าใจ ถูกต้องมั้ยคะหลวงตา กราบหลวงตาเมตตาชี้แนะด้วยเจ้าค่ะ
สิ่งที่เรามอง เราเห็น เราเชื่อ มันอาจจะไม่ใช่ ไม่เป็นอย่างนั้นเลยค่ะ
และสิ่งที่เราไม่เห็น ไม่เชื่อว่ามีและเป็น ก็อาจจะเป็น “สิ่งเดียวที่ใช่ และเป็นตลอดไป” ค่ะ
หลวงตา : สิ่งที่มองไม่เห็น ไม่ได้ยิน สัมผัสไม่ได้ทางอายตนะ แต่รู้ได้ด้วยใจ (ธาตุรู้) ว่า ธรรมชาตินั้น………. ช่างเงียบ สงบ สงัด สันติ ว่างเปล่าจากตัวตนรูปลักษณ์ ไม่อาจปรุงแต่งให้เกิด ให้เป็นขึ้นได้ ไม่ถูกปัจจัยปรุงแต่ง ไม่อาจยึดถือ นอกเหตุ เหนือผล
มีชื่อสมมติธรรมชาตินั้นว่า “นิพพานธาตุ”
ผู้ถาม : กราบในธรรมค่ะ
ปุจฉาวิสัชชนาธรรมเมื่อวันที่ 19 เมษายน 2565
