ผู้ถาม : กราบขอโอกาสค่ะหลวงตา
เมื่อเกิดผัสสะทางอายตนะทั้งห้าแล้ว วิญญาณขันธ์ในอายตนะทั้งห้า สามารถดับได้ โดยไม่ลงไปที่อายตนะใจได้ไหมเจ้าคะ
คือโยมได้สัมผัสสิ่งนี้ แต่ไม่แน่ใจว่าถูกไหมเจ้าค่ะ
หลวงตา : วิญญานขันธ์จะทำงานร่วมกับเจตสิก (เวทนา สัญญา สังขาร) ทุกปัจจุบันขณะ จะเป็นเหมือนกับตัวเราพูดอยู่คนเดียวทุกปัจจุบันขณะที่รับรู้ทางอายตนะ
แต่ไม่มีผู้ยึดถือตัวเราที่พูดอยู่ในใจคนเดียวตลอดเวลา โดยเห็นเหมือนกับว่าตัวเราที่พูดอยู่ในใจ เป็นเพียงสังขารปรุงแต่ง เป็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา ไม่ใช่เป็นตัวตนของเราจริงๆ ก็จะสิ้นยึดผู้รู้ ผู้พูดพากษ์ในใจว่าเป็นตัวเรา หรือ ของเรา
ก็จะพบ และ เป็นใจที่สงบ เงียบ สงัด ว่างเปล่าไปถึงก้นบึ้งของใจ (แท้จริงใจไม่มีตัว)
ปุจฉาวิสัชชนาธรรมเมื่อวันที่ 20 เมษายน 2564
