หลวงตาณรงศักดิ์ ขีณาลโย

ผู้ถาม : หนูน้อมกราบขอบพระคุณองค์หลวงตาอย่างที่สุดอีกครั้งนะเจ้าคะ ทุกสิ่งที่องค์หลวงตาเสียสละให้กับหนูและคนอื่น ๆ มันมากมายจนไม่อาจบรรยายออกมาได้หมดจริง ๆ เจ้าค่ะ 

ได้แต่รู้อยู่ในใจที่คำพูดไม่อาจทดแทนได้ สำหรับหนู หนูรู้สึกว่าองค์หลวงตาเป็นพ่อแม่ของหนูจริงๆ เจ้าค่ะ

กราบ กราบ กราบ เจ้าค่ะ

สิ่งที่องค์หลวงตาชี้มาตลอดนั้น เมื่อก่อนหนูไม่เห็นและเคยคิดว่าไม่ได้อาลัยอะไรขนาดนั้น เพราะหนูไม่เห็นมัน กลบทับมันไว้ในใจ

แต่ครั้งก่อนที่มาอยู่ภาวนาที่นี่ หนูเห็นในความฝันที่โชว์ให้รู้ว่ายังยึดอาลัยห่วงใย ลูก และ สามีจริง ๆ เพราะฝันว่าพวกเขาหายไป แล้วมันกระวนกระวายห่วงใย เกรงจะมีอันตรายเกิดขึ้นแก่เขา 

ครั้งนั้นทำให้หนูยอมรับหมดใจว่าสิ่งที่องค์หลวงตาชี้นั้นจริงอย่างที่สุด แต่หนูไม่มีสติปัญญาเห็นเอง 

ครั้งนั้นองค์หลวงตาไม่อยู่ มีสอนที่โรจนธรรม หนูกราบพระพุทธเจ้า และถามพระพุทธเจ้าในใจหนูว่า ทำยังไงหนูถึงจะปล่อยวางความยึดถืออาลัยครอบครัวได้

คำตอบที่ตอบขึ้นมาในใจหนู คือ "เมื่อเห็นว่า ไม่มีสัตว์ บุคคล ตัวตน เรา เขา" 

หนูเข้าใจว่าไม่ได้ว่าต้องมีตัวหนูไปปล่อยวางอะไร เพียงเข้าใจสัจธรรมความจริงนี้ ซึ่งหนูก็โยนิโสฯ และพิจารณามาเรื่อยมาเจ้าค่ะ และจะนำสิ่งที่องค์หลวงตาแนะนำมาไปพิจารณาต่อเจ้าค่ะ

เมื่อกี้หนูกำลังจะไปทำความเพียร หนูเดินสวนกับน้อง ที่เดินกอดคุณแม่ผ่านมา ก็แซวน้องออกไปว่า แม่ลูกคู่นี้น่ารักกันจริง ๆ เลย

ใจหนูมันสะดุดขึ้นมาในใจเลยเจ้าค่ะว่า แม่และลูก มันไม่ได้มีอยู่จริง ๆ  ความเป็นจริงมันไม่ได้มีคน สัตว์ บุคคลอยู่ตรงนั้นเลย มันเป็นเพียงความเข้าใจผิดเท่านั้นเองเจ้าค่ะ กราบองค์หลวงตาเจ้าค่ะ

และความเข้าใจผิดอีกอย่างที่หนูเห็นในครั้งนี้ 

คือ หนูเคยเข้าใจผิดเรื่องความว่าง และยึดถือความว่าง และคิดว่ามันเป็นความสงบของใจ 

ถึงแม้จะรู้จากที่องค์หลวงตาสอนว่าความว่างที่รับรู้ได้ คือ ความว่างที่เป็นเวทนาขันธ์ แต่ใจมันก็แอบพอใจยินดี 

แต่ครั้งนี้หนูเห็นกลับด้านที่ใจเลยว่า ความว่างที่หนูรู้สึกถึงมันได้ จริง ๆ มัน คือ สภาวะของความสุข หรือ สุขเวทนา

และในขณะจิตที่หนูเห็นนั้น หนูเห็นความอึดอัดที่เป็นความทุกข์ อยู่ด้วย มันทำให้หนูรู้แก่ใจเลยว่า ความสุข และความทุกข์มันอยู่ที่เดียวกัน และทั้งสองอย่างมันเกิดอยู่ในความไม่มีอะไรเลยเจ้าค่ะ 

ใจมันเลยไม่ดิ้นรนผลักไสความทุกข์เหมือนที่ผ่านมา ขณะเดียวกันมันก็ไม่ได้อยากได้ความสุขนั้น เพราะรู้แก่ใจว่ามันเป็นสังขารทั้งคู่เจ้าค่ะ กราบ กราบ กราบ เจ้าค่ะ

หลวงตา : สาธุ ให้โยนิโสมนสิการอย่างที่รู้เห็นเข้าใจถึงใจนั้นอย่างต่อเนื่องไม่ขาดสาย 

อย่าประมาทในกิเลส และ ในธรรม นะ !

ผู้ถาม : เจ้าค่ะองค์หลวงตา กราบขอบพระคุณเจ้าค่ะ สาธุ สาธุ สาธุ เจ้าค่ะ

ปุจฉาวิสัชนาเมื่อวันที่ 14 ตุลาคม 2562