หลวงตาณรงศักดิ์ ขีณาลโย

ผู้ถาม : กราบเรียนหลวงตา หลวงตาเมตตาลูกมากเลยเจ้าค่ะ รอบนี้ไม่อาจไปกราบหลวงตาได้ที่ศาลาธรรม  แต่หลวงตายังมาสอนในฝัน 

ในฝันฟังธรรมหลวงตาท่ามกลางคนมากมาย เรียกว่ามากแบบมืดฟ้ามัวดินเลย (ต่อไปหลวงตาคงเผยแพร่ธรรมแก่คนนับไม่ถ้วนจริง ๆ) หลวงตาแสดงธรรมอยู่บนเวที ไกลลิบ ๆ โน้น   

แต่เมื่อแสดงธรรมเสร็จ  คนเริ่มแยกย้าย ลูกเดินเข้าไปใกล้ หลวงตาจึงหันมาหา  แล้วถามเหมือนทุกที "ว่ายังไงล่ะ ?" 

ลูกไม่ได้ตอบสิ่งใด นั่งคุกเข่าลงอย่างเดียว ท่ามกลางสายตาคนจำนวนมาก

หลวงตาก้มลง เหมือนกระซิบ ให้ได้ยินคนเดียว 

หลวงตาบอกว่า 

" มันอยู่ที่เรา...  ที่เราคนเดียวเลย ให้หมั่นทำตรงนั้น  

น้ำกับน้ำมัน ไม่อาจเป็นสิ่งเดียวกัน แม้พายุจะพัดแรงเพียงใด แม้จะมีใครไปเขย่ามัน แต่มันไม่อาจรวมกัน" 

คือ ในฝันเหมือนเข้าใจทุกอย่าง ว่าหลวงตาสอนอะไรเจ้าค่ะ 

แต่พอจะมาอธิบายตอนตื่น มันติด ๆขัด ๆเหลือเกิน คำว่าหมั่นทำตรงนั้น ก็รู้อยู่ว่าตรงไหน  แต่พูดออกมา เขียนออกมาไม่เป็น พอบอกออกมา มันก็ไม่ใช่  

ทุกสิ่งที่ "ต้องทำอะไร" กลายเป็นของที่ไม่ใช่  

แต่พอจะบอกว่าไม่ทำอะไร แต่มันก็ไม่ใช่ "ไม่ทำอะไรเลย" อีก

หาสมมติออกมาสื่อไม่ได้  เลยจะรบกวนหลวงตาขยายความเจ้าค่ะ ไม่เช่นนั้น มันเหมือนขัด ๆ อยู่ในหัวใจ  

กราบขอบพระคุณหลวงตาอย่างที่สุดเจ้าค่ะ 

หลวงตา : “สิ่งที่ถามนั้น “ มีอยู่แล้วในคนและสัตว์ แต่ถ้าพยายามหา มันจะไม่พบ เพราะมันไม่มีตัวตน ไม่ใช่สสาร ไม่ใช่พลังงาน  ไม่ใช่ความรู้สึกสงบ นิ่งเฉย ว่างเปล่าที่ไม่คิด ไม่ปรุงแต่ง 

มันไม่เกิดดับ ไม่เคลื่อนไหว ไม่กระเพื่อม ไม่ปรากฏปฏิกิริยาหรืออาการ ไม่มีรูปร่าง ไม่มีเครื่องหมายหรือสัญลักษณ์  สื่อความหมายไม่ได้ พูดไม่ได้ ไม่อาจเรียกชื่อมันได้ เพราะไม่ใช่สมมติ  

มันไม่ใช่สุข ไม่ใช่ทุกข์ 

ไม่ผ่องใส ไม่เศร้าหมอง 

ไม่สว่าง ไม่มืด 

ไม่ใช่ความสงบ ความว่าง 

มันไม่ติดทั้งความสงบ และความว่าง

ปุจฉาวิสัชนาเมื่อวันที่ 2 พฤศจิกายน 2562