ผู้ถาม : สาธุเจ้าค่ะ ช่วงนี้ตอนนอนก็มีอาการเหมือนมีผู้รู้ รู้ว่าเรากำลังนอน พูดไม่ถูกเจ้าค่ะ มันหลับสนิทนะเจ้าคะ แต่เหมือนมีผู้รู้อยู่ เหมือนมันมีอะไรอยู่ แต่ไม่รู้ว่าอะไร เรียกไม่ถูก จะเรียกผู้รู้ก็ไม่ใช่ จะไม่ใช่ผู้รู้ก็ไม่ใช่ เหมือนมันมีอยู่ตลอดเวลาทั้งหลับและตื่น เหมือนเค้าอยู่อย่างนั้น แต่ไม่รู้ว่าคืออะไรเจ้าค่ะ เหมือนแค่อาการมีอยู่เจ้าค่ะ
หลวงตาเจ้าคะ ได้ฟังธรรมหลวงตามีความเข้าใจบางอย่างเกิดขึ้นว่า สิ่งที่มีอยู่คือความว่าง มีขันธ์ห้าที่ทำงานตามหน้าที่ในขันธ์ห้า จิตมันอยู่กับความว่าง มันเลยไม่มีอาการไปยึดสิ่งที่เคลื่อนไหวได้ สิ่งที่เข้าใจก็คือขันธ์ห้า มันก็แค่ความเข้าใจ ความเข้าใจก็อยู่ในความว่าง ไม่มีผู้เข้าใจเจ้าค่ะ จึงไม่มีการปล่อยวางใด ๆ
จากการฟังหลวงตา สรุปได้ว่า ให้ใจอยู่กับความว่าง ให้ขันธ์ทำงานของเค้าไปเจ้าค่ะ
หลวงตา : ไม่ต้องเอา “ใจ” ไปอยู่กับความว่าง
เพราะจะเกิดมีตัวตนของผู้พยายามเอาใจไปอยู่กับความว่าง
และจะกลายเป็นว่า .......
“ใจ” ก็เป็นอย่างหนึ่ง
ความว่าง ก็เป็นอีกอย่างหนึ่ง
มันจะมีสองอย่าง
“ใจ” นั้นเอง เป็นธรรมชาติที่ว่างเปล่าจากตัวตน ว่างเปล่าจากความปรุงแต่ง ว่างเปล่าจากปรากฏการณ์อยู่แล้ว
จึงไม่ต้องมีผู้พยายามเอาใจไปอยู่กับความว่างอีก
ปุจฉาวิสัชนาเมื่อวันที่ 10 พฤษภาคม 2562
