ผู้ถาม :
1. เข้าใจที่พระอาจารย์แนะนำและพบว่าการโยนิโสมนสิการถึงความตายบ่อย ๆ ทำให้วางค่ะ
2. โยมติดอยู่กับราคะ จะแก้ได้ดีหรือไม่ถ้าใช้ความตายเป็นเครื่องระลึก
3. การภาวนาถ้าทำได้ตลอดเวลา แล้วไม่ทำสมาธิตามรูปแบบจะได้หรือไม่คะ
หลวงตา :
1. เพียรทำความเข้าใจให้ถึงใจด้วยการอ่านและฟังไฟล์เสียงหลวงตาให้มาก ๆ อย่างต่อเนื่อง ชนิดเป็นแฟนพันธุ์แท้หรือแฟนคลับ เรียกว่าเป็นปัญญาในขั้น "สุตตมยปัญญา"
2. นำธรรมคำสอนที่โดนใจถึงใจ มาบอกสอนใจของตัวเองอย่างต่อเนื่อง เรียกว่า "โยนิโสมนสิการ" เป็นปัญญาในขั้น "จินตามยปัญญา"
3. ปล่อยวางสังขารกายและสังขารจิต ที่คิดปรุงแต่ง แสดงอาการต่าง ๆ ทุกขณะจิตปัจจุบัน ไม่หลงยึดถือสังขาร ไม่หลงเป็นผู้คิดปรุงแต่ง แต่รู้เท่าทันจิตที่คิดปรุงแต่งทุกขณะจิตปัจจุบัน ไม่ขาดสติหลงติดไปกับความคิด หรือหลงไปสะกดจิตให้นิ่งเฉย กรณีนี้เป็นปัญญาในขั้น "ภาวนามยปัญญา"
4. ปัญญาสูงสุด ปล่อยวางทั้งสังขาร ผู้รู้ และวิสังขารได้หมดสิ้น หรือสังขารและวิสังขารมีอยู่ แต่สิ้นผู้เสวยหรือสิ้นผู้ยึดมั่นถือมั่น เป็น "วิมุตติญาณทัสสนะ"
5. เป็นปัญญา"พุทธะ" คือ เป็นผู้
"รู้แจ้ง" คือ รู้จริง รู้พ้น รู้สิ้นยึดในสังขารและวิสังขาร
"รู้ตื่น" คือ ตื่นจากความหลงหลับมานาน หมายถึง อวิชชา
"รู้เบิกบาน" คือ สิ้นกิเลสและพ้นทุกข์โดยสิ้นเชิง
ปุจฉาวิสัชนาธรรมเมื่อวันที่ 13 พฤศจิกายน 2560
