ผู้ถาม : กราบนมัสการหลวงตาเจ้าค่ะ ที่หนูได้ฟังธรรมจากหลวงตามา หลวงตามักจะพูดเสมอว่า ก่อนตายเราก็ต้องไปอยู่ ICU ณ เวลานั้นเราจะมีสติไหม จะรู้เท่าทันไหม ตอนนี้หนูก็ได้เจอกับสภาพนั้น แต่ไม่ถึงขนาด ICU แต่ก็ทุกข์มาก และหนูก็ทำแบบที่หนูเคยเรียนหลวงตาว่า แค่ดูมัน เพราะว่ามันก็เป็นแค่การรับรู้ทางทวารนึง เหมือนกับทางตา หู จมูก ลิ้น กาย แค่รับรู้เฉย ๆ แต่ตอนแรกหนูก็ไปเป็นมันเลย เป็นนก เป็นปลาไปเลยเจ้าค่ะ กังวลกับมันมากว่าเราเป็นอะไร จนตั้งสติได้และหนูก็ได้พิจารณาต่อไปว่า ที่เราพูดกันว่าทุกข์กายทุกข์ใจนั้น จริง ๆ แล้วมันไม่มีทุกข์กายเลย เพราะว่ากายมันไม่ได้รับรู้อะไรเลย มันเหมือนซากศพเดินได้ เรามีแต่ทุกข์ใจจริง ๆ เพราะมันเป็นตัวที่รับรู้ทางทวารทั้งหมดใช่ไหมเจ้าคะหลวงตา กราบเท้าหลวงตาด้วยความเคารพอย่างสูงสุดเจ้าค่ะ
หลวงตา : ปล่อยให้จิตตสังขารเขารู้สึก นึก คิด ปรุงแต่งขึ้นมาเองแล้วดับไปเองตลอดเวลา ส่วนใจหรือธาตุรู้ไม่ได้ปรากฏอาการใดเลย เมื่อจะดับ ก็ดับไปเฉพาะ กายและจิตปรุงแต่ง
ส่วนใจไม่มีตัวตน ไม่มีอาการ ไม่เกิดดับ ไม่มีสุขทุกข์ ผ่องใสเศร้าหมอง กังวล หรือคิดปรุงแต่งหรือแสดงอาการอย่างใดในใจ หรือธาตุรู้ ไม่มีแม้แต่ความรู้สึกว่าง ไม่ว่าง เรา ตัวเรา หรือของเราในใจหรือธาตุรู้เลย ให้เป็นใจ อย่าหลงไปเป็นจิตปรุงแต่ง
ความคิด ความรู้สึกว่ามีเรา ตัวเรา ของเรานั้นห้ามไม่ได้ แต่เห็นว่ามันเป็นแค่สังขารปรุงแต่ง ปล่อยวางไป วางไป !!! ... ให้หมด
ปุจฉาวิสัชนาธรรมเมื่อวันที่ 5 พฤศจิกายน 2560
