ผู้ถาม : กราบนมัสการหลวงตาเจ้าค่ะ ขออนุญาตส่งการบ้านเจ้าค่ะ "สิ่งใดสิ่งหนึ่งเกิดขึ้นมา สิ่งนั้นย่อมดับไปเป็นธรรมดา "จากการฟัง ทางเดินธรรม เดอะซีรีส์ 8.1 และ 23 ทำให้เกิดปัญญาที่ลงไปถึงใจว่า เราไม่เคยมีตัวตนเลย อวิชชานั่นเองทำให้เข้าใจผิดมาตลอด ทำให้ดิ้นรนค้นหา หาทางพ้นทุกข์ ทั้ง ๆ ที่ ร่างกายก็ไม่ใช่ของเรา จิตที่เกิด ๆ ดับ ๆ ก็ไม่ใช่ของเรา ใจที่ไม่มีตัวตนก็ไม่ใช่ของเรา เมื่อไม่มีใจ ... ก็ไม่มีอะไรค้างหรือติดอยู่ในใจได้ เมื่อแต่แรกเริ่มก็ไม่มีตัวใจอยู่แล้ว (เหมือนผีที่ไม่มีตัวตน และเราพยายามหาทางให้เลิกกลัวผี) ก็ไม่มีใครต้องหาทางไปปล่อยวางใจ หรือหาทางทำลายใจใดๆ เพียงแค่เข้าใจถึงความจริงก็พอแล้ว ดังนั้นทุกปัจจุบันขณะ สิ่งที่เกิดขึ้นก็คือสิ่งที่เกิดขึ้นตามเหตุ ตามปัจจัย เมื่อมีเหตุก็เกิด หมดเหตุก็ดับ...เพียงเท่านั้นเอง กราบขอบพระคุณหลวงตาเจ้าค่ะ หลวงตา : เงียบ สงบ สันติ ว่างเปล่า ไม่มีคำใดจะพูดอีก จบที่ใจ รู้แก่ใจ ก็แค่นั้น ปุจฉาวิสัชนาธรรมเมื่อวันที่ 28 กันยายน 2560