หลวงตาณรงศักดิ์ ขีณาลโย

ผู้ถาม : แต่ถ้าหลงส่งจิตออกนอกแป๊บ แล้วมีสติรู้ตามไปทีหลัง หมายถึงหลงก่อนแล้วค่อยรู้ใช่ไหมเจ้าคะ

หลวงตา : ใช่แล้ว เป็นเพราะ สติขาด

สติตั้งที่ใจ ดูอยู่ที่ใจ รู้อยู่ที่ใจ สังเกตอยู่ที่ใจ ละที่ใจ ปล่อยวางที่ใจ

สติขาด สมาธิขาด ปัญญาขาด ธรรมขาด เป็นทุกข์

สติมี     สมาธิมี  ปัญญามี ธรรมมี     ไม่ทุกข์

สติเป็นมหาสติ เป็นมหาสมาธิ เป็นมหาปัญญา เป็นนิพพาน พ้นทุกข์

สติอยู่ที่ไหน ความรู้อยู่ที่นั่น

ความรู้อยู่ที่ไหน สติอยู่ที่นั่น

สติ กับ ความรู้มันอยู่ด้วยกัน

ต้องฝึกให้มีสติต่อเนื่อง ความรู้ก็จะต่อเนื่อง หรือ

ความรู้ต่อเนื่อง สติก็จะต่อเนื่อง

อย่าทิ้งสติ หรือ

อย่าทิ้งความรู้

แต่ไม่หลงยึดถือสติและความรู้ อาศัยเป็นเรือข้ามฟากจากทะเลทุกข์เท่านั้น ไม่มีใครเขาแบกเรือ

“สติ” อันเดียว อย่าหลาย

กรณีจะรู้อย่างไรว่า “สติ สมาธิ ปัญญา และ ธรรม” ไม่ขาด

1. จิตหรือวิญญาณของเธอไม่ส่งออก และ
2. จิตหรือวิญญาณของเธอไม่สยบติดอยู่ภายใน ติดอยู่ในความรู้สึกโปร่ง โล่ง เบา สบาย ว่าง หรือ อารมณ์ฌานและ
3. ไม่กังวลเพราะความยึดมั่นถือมั่น คือ ไม่หลงยึดถือขันธ์ห้า หรือ ไม่หลงหมกมุ่นครุ่นคิด หรือ จมอยู่ในความคิดและอารมณ์

ปุจฉาวิสัชนาเมื่อวันที่ 5 กันยายน 2561