ผู้ถาม : กราบนมัสการองค์หลวงตาเจ้าค่ะ ลูกกราบขอโอกาสขอเมตตาองค์หลวงตา ขยายความเข้าใจในธรรมบทนี้ให้ลูกด้วยเจ้าค่ะ ลูกกลับไปฟังไฟล์เสียงถอดรูปปรมาณูวิญญาณขององค์หลวงตาแล้ว แต่อยากขอเมตตาองค์หลวงตาขยายความเข้าใจในส่วนนี้ให้เป็นประโยชน์ต่อธรรมด้วยเจ้าค่ะ
....................
"จิตที่น้อยที่สุด คือ ‘ปรมาณูจิต’
คือ รูปมันน้อยที่สุด
รูปมันน้อยที่สุดแล้วแยกให้น้อยไปอีก
ไม่มีอะไรที่จะแยกต่อไปอีกแล้ว"
..............
น้อมกราบขอเมตตาขอความรู้จากองค์หลวงตาเจ้าค่ะ ลูกอยากรู้ในขั้นตอนของการปฏิบัติเจ้าค่ะ ว่าแยกให้น้อยลงไปอีก ไม่มีอะไรจะแยกต่อไปอีกแล้วเจ้าค่ะ
หลวงตา : ไม่ใช่แยก แต่เห็นว่า สังขารที่กระดุกกระดิกได้ แม้น้อยหนึ่ง นิดหนึ่ง จนถึงปรมาณูหนึ่งที่ไม่อาจแยกได้เล็กกว่านี้อีกแล้ว ล้วนเป็นสังขารปรุงแต่ง เป็นเพียงสิ่งใดสิ่งหนึ่งที่เกิดขึ้นมาแล้วดับไปเป็นธรรมดา เป็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา ไม่อาจยึดถือเอาไว้ได้ หากหลงยึดถือหรือหลงเป็นสังขาร เมื่อสังขารเปลี่ยนแปลงไป ย่อมเป็นทุกข์
จึงไม่มีผู้หลงยึดถือสังขาร หรือ ไม่หลงเป็นสังขาร ใจก็จะว่างเปล่า และเมื่อไม่หลงเป็นสังขารหรือไม่หลงยึดถือสังขาร จึงไม่หลงเอาสังขารปรุงแต่งมายึดถือใจที่ว่างเปล่า
ใจจึงเป็นความว่างเปล่าที่บริสุทธิ์ หรือ เป็นวิสังขาร คือ เป็นธาตุรู้ตามธรรมชาติที่ไม่ปรุงแต่ง จึงเหนือหรือพ้นจากการคิด พูด กระทำที่เป็นความปรุงแต่ง
ถึงตรงนี้ จึงไม่มีคำพูด ไม่มีคำอธิบายใดอีก เป็นปัจจัตตัง
ปุจฉาวิสัชนาธรรมเมื่อวันที่ 10 พฤศจิกายน 2561
