ผู้ถาม : กราบนมัสการเจ้าค่ะองค์หลวงตา วันนี้ขณะที่กำลังพิมพ์ข้อธรรมเพื่อเผยแพร่ธรรมะไปสู่เพื่อน ๆ อยู่ ๆ มันก็ร้องไห้อย่างหนักทุกตัวอักษรที่พิมพ์ไป เหมือนจิตมันไม่เอา มันรู้สึกว่าไม่เอาแล้ว ๆ ความรู้ทั้งหมดไม่เอาแล้ว ไม่เอาแล้ว โสดาบัน สกิทาคามี อนาคามี อรหันต์ มรรคผลนิพพาน ไม่เอาแล้ว ๆๆ ขอแค่ความจริงเท่านั้น สัจจะความจริงที่พระพุทธเจ้าตรัสรู้เท่านั้น ขอเพียงสัจจะความจริงเท่านั้น มือก็พิมพ์ไป น้ำตาก็ไหลไป ก็ปล่อยเขาร้องไปจนเขาพอของเขาเองเจ้าค่ะ กราบองค์หลวงตาเจ้าค่ะ
หลวงตา : สัจธรรมความจริง ก็คือ “ไม่มีเรา ตัวเรา หรือของของเรา” มาตั้งแต่เดิม เป็นเพราะความหลงผิดหรือเข้าใจผิด ซึ่งเป็น “อวิชชา” ว่า มีเรา ตัวเรา ของของเรา หรือ เป็นเรา เป็นตัวเรา หรือเป็นของเรา มาตั้งแต่แรก จึงมีความหลงยึดถือร่างกายและจิตใจที่เป็นรูปร่างในภพภูมิต่าง ๆ ทุกชาติ มาว่าเป็นเรา ตัวเรา หรือตัวตนของเรา แม้แต่ในชาตินี้มาปฏิบัติธรรม ก็ไม่ได้ปล่อยวาง หรือไม่สิ้นหลงว่ามีเรา ตัวเรา ตัวตนของเรา แต่กลับหลงจะเอาตัวเราไปเอา ไปเป็นความว่าง ไปเป็นความไม่มี ไปเอา ไปได้ ไปสำเร็จ ไปบรรลุ ไปเป็นพระโสดาบัน พระสกิทาคามี พระอนาคามี พระอรหันต์
ผู้ถาม : เจ้าค่ะ จะไม่ประมาท จะเพียรด้วยสติ สมาธิ ปัญญา เห็นตามความเป็นจริงตามธรรมชาติ ปล่อยวางความรู้สึกว่ามีตัวเราทุกขณะปัจจุบัน มันก็รู้ว่า "เพียรที่จะเอา กับเพียรให้เห็นว่าไม่มีตัวเรา" เหมือนหันหลังชนกัน มันเดินไปคนละด้านจริง ๆ
ปุจฉาวิสัชนาธรรมเมื่อวันที่ 15 มีนาคม 2561
