ผู้ถาม : กราบนมัสการหลวงตาตอนเช้าเจ้าค่ะ หลวงตาคะการที่จะเริ่มพิจารณาความตาย หรือ พิจารณามองให้เห็นสภาพร่างกาย (อสุภะ) ต้องเริ่มอย่างไรเจ้าคะ กราบในความเมตตาเจ้าค่ะ คือทุกครั้งที่มองพิจารณานี่มันยังไม่ชัดค่ะหลวงตา มันพาไปมองแต่สวย ๆ ชื่นชม มันเข้าไปไม่ถึงความเน่า ความเห็นของสังขารธาตุขันธ์ มันติดสวยค่ะ เห็นมันเลย
หลวงตา : หาดูจากอินเตอร์เน็ต แล้วน้อมเข้ามาสู่ใจว่าเราเองก็เป็นเช่นนั้น ไม่อาจเป็นอย่างอื่นไปได้ น้อมซ้ำ ๆๆ .... อย่างต่อเนื่องร้อยครั้ง พันครั้ง หมื่นครั้ง แสนครั้ง ..... เป็นภาพความเกิด แก่ เจ็บ ตาย เน่า เปื่อย ผุพัง คืนสู่ธาตุดิน น้ำ ลม ไฟ อากาศ ธาตุรู้ที่ว่างเปล่าเป็นหนึ่งเดียวกับความว่างเปล่าของธรรมชาติ แต่มีรู้แบบ “พุทธะ” อยู่ในความไม่มีอะไรปรากฏเลย เป็นรู้จริง รู้แจ้ง รู้ว่าสิ้นยึด รู้ว่าสิ้นหลง รู้ตื่น รู้เบิกบาน รู้ว่าว่าพ้นแล้ว ชาตินี้เป็นชาติสุดท้าย เพราะไม่หลงยึดถือ ผู้รู้ ผู้คิด ผู้รู้สึก ผู้เข้าใจ ผู้ .... ซึ่งเป็นสังขารปรุงแต่ง รวมทั้งไม่ยึดถือธาตุดิน น้ำ ลม ไฟ อากาศ และธาตุรู้ ว่าเป็นตัวตน เป็นเรา เป็นตัวเรา เป็นของเรา
สิ้นผู้ยึดถือ ไม่ยึดถือแม้ความว่าง ความเบาสบาย ความไม่มีอะไร ไม่ยึดถือผู้รู้ ไม่ยึดถือผู้ปล่อยวาง ไม่ยึดถือผู้ว่างเปล่า ไม่ยึดถือผู้พ้นทุกข์ ไม่ยึดถือนิพพาน
สิ้นผู้ยึดถือก็พ้นทุกข์
ปุจฉาวิสัชนาเมื่อวันที่ 28 กรกฎาคม 2561
