ผู้ถาม : หลวงตาเจ้าคะ แล้วลูกรู้ว่า กายมันมันเป็นสังขาร รู้ก็ปล่อย แล้วอย่างไรต่อเจ้าคะ งงเจ้าค่ะ กราบขอโทษที่ถามโง่ๆๆ เจ้าค่ะหลวงตา
หลวงตา : พิจารณาให้ต่อเนื่องว่า
“กาย” ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา ยึดถือไม่ได้
“จิต” ไม่เที่ยง เกิดขึ้นแล้วดับไป มีแล้วหายไป เป็นทุกข์ ไม่อาจจะมีสภาวะที่ถูกใจอย่างเดียวได้ จึงเป็นอนัตตา
“ผู้รู้ ผู้เห็น ผู้เข้าใจ ผู้รู้แจ้ง” ก็ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ ทนอยู่ไม่ได้ คือ รู้ว่าอะไรเป็นอะไร ถูกใจ ไม่ถูกใจ เอามาคิดปรุงแต่งแล้วดับไป แล้วก็ไปรู้อย่างอื่น เอามาคิดปรุงแต่ง แล้วดับไป อย่างนี้เรื่อยๆ ไม่อาจยึดถือได้ ขืนหลงยึดถือ ในสิ่งที่ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา ย่อมเป็นทุกข์จนตาย ตายแล้วก็ไม่สิ้นยึดให้เป็นทุกข์
ปุจฉาวิสัชนาธรรมเมื่อวันที่ 6 เมษายน 2561
