ผู้ถาม : กราบนมัสการค่ะหลวงตา โยมคิดว่าการตายเป็นหน้าที่ของสังขาร โยมพร้อมที่จะตายคืนสู่ธรรมชาติตลอดเวลา การอยู่อย่างมีประโยชน์กับทุกฝ่าย นั่นคือหน้าที่ของผู้ที่ยังไม่ตายและรู้หน้าที่ของตน
อยู่ทุกวันนี้อยู่อย่างปล่อยวาง ปล่อยวางก็ไม่เที่ยง มันมีอะไรเที่ยงใช่ไหมคะหลวงตา หลวงตาคะ คนเราจะพ้นทุกข์ได้ จะพ้นโลกนี้ได้ จะพ้นกรรมได้ เพราะอะไรคะถึงจะพ้นได้ค่ะ
หลวงตา : จะพ้นทุกข์ (นิพพาน) พ้นวัฏสงสารในโลกทั้งสามได้ ต้อง….. “พ้นสังขาร” เท่านั้น การจะพ้นสังขารได้ ต้องเห็นด้วยใจแท้บริสุทธิ์ว่า สังขาร ได้แก่ขันธ์ห้า โดยเฉพาะความคิด ความปรุงแต่งทุกปัจจุบันขณะ เป็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา ไม่ใช่อัตตาตัวตนคงที่
ในที่สุดเห็นจิตตสังขารเกิดที่ใจดับที่ใจ ซึ่งใจแท้บริสุทธิ์ตามธรรมชาติ ไม่มีอะไรปรากฏ จึงไม่มีอาการเกิดดับ ไม่มีอาการที่เป็นสุข เป็นทุกข์ หรือ เป็นกลางๆ ไม่มีแสงสี ไม่มีความมืด ไม่มีความสว่าง
เมื่อรู้เห็นด้วยใจที่ไม่มีอะไรปรากฏ จึงไม่มีตัวตน มีเรา ตัวเรา เป็นผู้รู้เห็น
ก็จะไม่มีตัวเราไปเสวย ไปรองรับ หรือไปยึดถือมาเป็นตัวเรา ของเรา
จึงไม่เกิดกิเลส ตัณหา และ ไม่มีผู้ยึดให้เป็นทุกข์ (นิพพาน)
ปุจฉาวิสัชชนาธรรมเมื่อวันที่ 14 มีนาคม 2565
