หลวงตาณรงศักดิ์ ขีณาลโย

ผู้ถาม : กราบเรียนหลวงตา ทุกอย่างมันเปลี่ยนจากเดิมจากหน้ามือเป็นหลังมือเลยเจ้าค่ะ
มันทั้งไม่ได้ดิ้นรนอยากจะมีชีวิตอยู่นานขึ้น เพื่อภารกิจใด ๆ อีกแล้ว และทั้งไม่ได้รู้สึกว่าอยากจะนิพพาน หรือจะสละกายเพื่อให้นิพพาน แลกกายตายเพื่อนิพพาน ให้กายตายแต่ใจรอดเหมือนตอนป่วยรอบแรกเจ้าค่ะ มันไม่ได้อยากแล้ว

พอไม่มีความอยากมันมีแต่ความสงบเจ้าค่ะ แต่มันก็ไม่ได้อยากจะรักษาความสงบไว้

มันมีแต่เห็นความจริง พิจารณาว่าด้วยโรคที่เป็นอยู่มันจะดำเนินไปถึงช่วงท้ายอย่างไร และมันจะมีอาการใดปรากฏบ้าง สุดท้ายก็ต้องอ่อนแรง เป็นคนไข้ติดเตียง เพราะก้อนไปกดระบบประสาท ตอนนี้ก็เดินลำบาก ไปทำงานไม่ได้แล้วเจ้าค่ะ เหลือแค่ปากพะงาบ ๆ พูดได้อยู่ แต่สุดท้ายก็ต้องอ่อนแรงจนพูดไม่ไหว และดับไปอยู่ดี

เมื่อวานหมอผ่าตัดเขาเห็นก้อนเขากุมขมับเลย หมออีกคนเข้ามาก็โอ้โห ก้อนขนาดนี้ ติดอวัยวะทุกสิ่งจะผ่ากันยังไง มันต้องแลกทุกอย่างนะ อาจจะต้องฉี่อึทางหน้าท้อง ตัดเส้นเลือดใหญ่ ตัดทุกอย่างในช่องเชิงกรานออกหมด จะแลกไหวเหรอ แต่มันไม่หวั่นไหวเลยเจ้าค่ะ หลวงตา ไม่ลังเล เพราะหลวงตาบอกให้ผ่า มันก็คือผ่าแบบไม่มีเงื่อนไข

เลยบอกหมอเขาว่า ให้ผ่าตามที่หมอเห็นว่าเหมาะสม ไม่ต้องกังวลอะไร เพราะคนไข้รับได้ทุกอย่างไม่ว่าจะเป็นอย่างไรก็ตาม ต่อให้โรคจะกลับมาทีหลัง หรือตายก็ไม่เป็นไร หมออึ้งไป และบอกว่าให้ไปฉายแสงให้ก้อนยุบสักหน่อยก่อน แล้วเขาจะผ่าให้

มันเห็นความจริงเลยเจ้าค่ะว่าร่างกายนี้ไม่ใช่ของเราเลย มีความเจ็บป่วยพร้อมที่จะตายอยู่เสมอ เดี๋ยวเป็นโรคมาเขาก็เอาไปผ่าแล้ว เอาไปฉาย เอาไปให้ยาแล้ว มันบังคับได้ที่ไหน

ตอนนี้ไม่คาดหวังอะไรเลยกับชีวิตและความตาย ดับเมื่อไหร่ก็เมื่อนั้น จะทรมานกายหรือไม่ก็แล้วแต่ความเมตตาของเจ้ากรรมนายเวรเจ้าค่ะ ว่าจะเปิดทางให้หมอมารักษาอาการทางกายได้หรือเปล่า แต่เค้าเปิดทางธรรมแล้วเจ้าค่ะ ทุกสิ่งพิจารณามันก็เข้าถึงใจ

เห็นทุกข์เป็นธรรม ทุกข์นั่นแหละคือธรรม มันก็ไม่ได้ดิ้นรนที่จะเอาอะไรพ้นทุกข์แล้วเจ้าค่ะ

หลวงตา : สิ่งใดเกิด สิ่งนั้นย่อมดับไปเป็นธรรมดา (สังขารธรรม หรือ สังขตธรรม)
             

             สิ่งใดไม่เกิด สิ่งนั้นย่อมไม่ดับเป็นธรรมดา (วิสังขารธรรม หรือ อสังขตธรรม)

             ธรรมชาติที่แท้จริง (สัจธรรม) มีแต่ธรรมชาติเกิดดับ เกิดดับในธรรมชาติไม่เกิดดับ ไม่มีอะไรยึดมั่นถือมั่นได้ ไม่มีอะไรเป็นตัวเรา เป็นของเราที่แท้จริง

             จงถอนความเห็นผิดหลงยึดมั่นสังขารธรรมและวิสังขารธรรม ว่าเป็นตัวเรา เป็นของเราเสีย (อัสมิมานะ) แล้วมารทั้งหลายจะตามหาเธอไม่พบอีกต่อไป

ปุจฉาวิสัชชนาธรรมเมื่อวันที่ 11 กุมภาพันธ์ 2565