หลวงตาณรงศักดิ์ ขีณาลโย

ผู้ถาม : กราบเรียนหลวงตา

เพิ่งได้เคโมรอบใหม่ เผชิญกับสภาวะธาตุขันธ์ใกล้ตายอีกแล้วเจ้าค่ะ

ครั้งนี้รู้สึกว่า สิ่งเป็นกายมันทรมานน้อยมาก อาการทางกายมีอยู่ แต่มันห่างอยู่ในอากาศ ไม่ได้ส่งผลให้เกิดความทุกข์ใด

แต่ที่ปรากฏให้เรียนรู้ คือ อาการของจิตเจ้าค่ะ ในช่วงเวลาธาตุขันธ์อ่อนแรงนั้น จิตจะปรากฏปรุงแต่งขึ้นมาอย่างมากมาย ทั้งเรื่องโลก เรื่องธรรม เรื่องชีวิต เรื่องอะไรๆ ก็ไม่รู้  

และมันเป็นภาวะที่ไม่สามารถควบคุมสิ่งใดได้เลยเจ้าค่ะ จิตจะดีก็ตาม จะชั่วก็ตาม จะเกิดก็ตาม จะดับก็ตาม   

มันล้วนแต่เป็นไปของมันเองทั้งหมดจริงๆ ไม่มีใครสามารถทำอะไรมันได้ทั้งนั้น 

เป็นอิสระอย่างยิ่งเจ้าค่ะ

หลวงตา : ธรรมชาติดั้งเดิมแท้ (วิสังขาร) ซึ่งมีชื่อสมมติว่าจิตบริสุทธิ์ ใจบริสุทธิ์ หรือ ธาตุรู้บริสุทธิ์ (วิญญาณธาตุ) ไม่มีใครเป็นเจ้าของ ไม่ได้เป็นตัวเรา ไม่ได้เป็นของเรา จะพ้นจากสังขาร (ความคิด ความปรุงแต่ง ความทุกข์ ความเกิดตาย หรือ ความเกิดดับ) จึงเป็นอิสระอย่างแท้จริง

ผู้ถาม : กราบขอบพระคุณเจ้าค่ะ หลวงตา

ทั้งสิ่งที่เกิดดับ หรือสิ่งที่ไม่เกิดไม่ดับก็ตาม ไม่ใช่ตัวเรา ไม่ใช่ของๆ เรา ทั้งหมดทั้งสิ้น 

มันจึงไม่ได้มีภาระ ที่ต้องรักษาสิ่งใด หรือสภาวะใดไว้เลย แม้แต่การรักษาตนให้พ้นจากความทุกข์ของสังขาร ก็ไม่ต้อง มันไม่จำเป็นอีกแล้วเจ้าค่ะ หลวงตา  

ไม่มีตัวเราแล้ว มันก็ไม่ต้องทำอะไรอีกเลย เจ้าค่ะ

พอถึงตรงนี้แล้ว จึงปรากฏชัดว่า จิตที่เกิดดับก็หายไปเจ้าค่ะ  

เมื่อมันหายไปแล้ว มันก็ไม่มีการต้องไปรู้การเกิดดับของมันอีกแล้ว เหมือนหัวที่ไม่มีผม ก็ไม่ต้องกังวลกับผมอีกเจ้าค่ะ 

ความสงบที่แท้ มันอยู่ตรงที่ ดับสนิทไม่มีส่วนเหลือนี่เอง  

แต่ถ้าไม่มีผู้ชี้แนะ สภาวะธรรมในจิต มันไม่สามารถดับไปเองได้

หลวงตาเมตตาอย่างยิ่งจริงๆ เจ้าค่ะ 

ปุจฉาวิสัชชนาธรรมเมื่อวันที่ 22 พฤศ่จิกายน 2564