ผู้ถาม : หลวงตาเจ้าคะ ร่างกายจิตใจเรา มันเป็นอันหนึ่งอันเดียวกับธรรมชาติ อย่างที่มิเรียมว่าจริง ๆ ทุก ๆ กริยาอาการของจิต ไม่ว่าจะสว่างเจิดจ้า หมองมืด เดี๋ยวรู้ เดี๋ยวหลง เดี๋ยวปล่อยได้ เดี๋ยวปรับ ๆ แต่ง ๆ มันเหมือนกับแสงแดด เหมือนดวงอาทิตย์ บางทีมันก็เจิดจ้า บางทีมันก็มีเมฆมาบัง บางทีมันก็หายไปจากกลางวันเป็นกลางคืน บางทีก็เหมือนมีอยู่ บางทีก็เหมือนไม่มี
จิตปรุงแต่งแม้ในส่วนที่ยิบย่อยที่สุด มันคือส่วนหนึ่งของธรรมชาติ ไม่อาจบังคับได้ มันเป็นไปตามธรรมชาติแบบนั้น รวมถึงผู้รู้ด้วย ความคับแค้นใจว่าทำไมมันข้ามผู้รู้ไม่ได้ รู้แบบเป็นธรรมชาติไม่ได้ มีอะไรก็ไม่รู้มาปรับ ๆ แต่ง ๆ ตลอด ความทุกข์มันหายไปหมดแล้ว หายไปพร้อมกับการคืนใจให้กับธรรมชาติไป มันเป็นอย่างไรมันก็เป็นของมันแบบนั้นแหละ ทนโง่อยู่ตั้งนาน หลบ ๆ หลีก ๆ หลอกตัวเองว่า "ฉันรู้แล้ว" "ฉันรู้แล้ว" อยู่นั่นแหละ ถ้าหัดขับรถพิจารณาความจริงตั้งแต่แรก ก็ขับเป็นเสียตั้งนานแล้ว
หลวงตา : สาธุ อย่ามีความประมาทในกิเลส และธรรมนะ เพียรให้หนัก
ปุจฉาวิสัชนาเมื่อวันที่ 11 กันยายน 2561
