ผู้ถาม : ตามที่หลวงตาเขียนมาว่า "ในความเงียบ มีความคิดปรุงแต่ง ไม่มีผู้ยึดถือ" นั้น หมายความว่าในความเงียบในขณะที่ผมเล่านั้น ผมเกิดความคิดปรุงแต่งขึ้นในจิตใช่ไหมครับ แต่ที่ว่าไม่มีผู้ยึดถือ หมายความว่าอย่างไรครับ
หลวงตา : ก็คือว่า แค่สักแต่ว่าเห็นว่าในความเงียบ ความสงบ นั้น จิตหรือวิญญาณขันธ์ก็ยังทำงานร่วมกับเจตสิก เพราะว่าขันธ์ห้าคือชีวิตยังไม่ดับ ก็คงปล่อยให้ธรรมชาติเป็นไปอย่างนั้น โดยไม่มีผู้ยึดถือทั้งความเงียบ ความสงบ จิตและเจตสิก
ปุจฉาวิสัชนาธรรมเมื่อวันที่ 3 ตุลาคม 2561
