ผู้ถาม : กราบนมัสการหลวงตาครับ
เมื่อเช้านี้ดูต้นไม้ที่บ้าน เกิดนึกถึงต้นไมยราพขึ้นมา แล้วก็เกิดปิ๊งแวบขึ้นมาว่า ไมยราพไม่มีอวิชชานี่หว่า … ผมก็เลยเขียนบทความนี้ออกจากใจครับ หลวงตาเมตตาช่วยแนะนำด้วยครับ
**ธรรมะจากไมยราพ**
ไมยราพเมื่อโดนสัมผัส มันจะหุบใบทุกครั้ง หลังจากไม่สัมผัสสักระยะหนึ่ง
ใบก็บานเหมือนเดิม ทุกครั้งที่สัมผัสมันก็จะเป็นเช่นนี้ทุกครั้งไป ไม่เคยมีครั้งไหนที่สัมผัสแล้วจะไม่หุบ มันไม่เคยบอกกับตัวมันเองว่าสัมผัสแล้วครั้งนี้จะไม่หุบ
มันไม่เคยให้ค่ากับการบานหรือหุบ
สัมผัสมัน มันก็หุบ ไม่สัมผัสมันก็บาน
อย่างซื่อ ๆ ตรงไปตรงมา ที่เป็นเช่นนี้เพราะมันไม่มีอวิชชา มีตัวตนไปยึดมั่นถือมั่น ไปให้ค่ากับการบานหุบ โดนสัมผัสก็หุบ ไม่โดนสัมผัสก็บาน อย่างตรงไปตรงมาเช่นเดียวกับสังขาร
มีอะไรมากระทบผ่านทางอายตนะทั้ง 6 ก็ต้องเกิดการทำงานของขันธ์ (วิญญาณขันธ์ ทำงานร่วมกับเจตสิก) ทุกครั้งอย่างตรงไปตรงมา แต่ปุถุชนซึ่งมีอวิชชาอยู่ จึงมีตัวตนผู้ยึดถือ ให้ค่า ชอบสังขารหน้าบวก ผลักไสสังขารหน้าลบ ไม่ได้รับรู้สังขารที่เกิดขึ้นอย่างตรงไปตรงมา ตามเหตุปัจจัยที่มากระทบอย่างไมยราพ เราจึงไม่เป็นหนึ่งเดียวกับไมยราพหรือพืชพันธ์ุอื่น ๆ หรือธรรมชาติได้ แต่เมื่อปุถุชนมีปัญญาเข้าใจสัจธรรมความจริงตามธรรมชาติว่ารูปนามก้อนนี้มันมีแค่ธาตุดิน น้ำ ลม ไฟ และธาตุรู้เช่นเดียวกับไมยราพที่มีแค่ 5 ธาตุนี้ไม่มีตัวตนผู้ยึดถือให้ค่า แล้วปล่อยวางตัวแปลกปลอมคืออวิชชาที่สร้างตัวตนผู้ยึดมั่นถือมั่น หรือปล่อยวางอุปาทานขันธ์ทั้ง 5 ไม่หลงยึดว่าขันธ์ทั้ง 5 นี้เป็นเราเป็นตัวตนของเรา ก็จะเหลือแค่ธรรมชาติที่เป็นความมี (สังขาร) ทำงานอย่างอิสระตรงไปตรงมาท่ามกลางธรรมชาติแห่งความไม่มี (วิสังขาร) อย่างแท้จริง เมื่อสิ้นอายุขัย ก็จะคืนสู่ธรรมชาติ ไปรวมกับธาตุธรรมชาติทั้ง 5 ธาตุดังเดิมไม่เหลือตัวอวิชชาที่จะนำไปสู่การเวียนว่ายตายเกิดอีกต่อไป เช่นเดียวกับไมยราพเมื่อมันตายแล้ว ธาตุทั้ง 5 ธาตุก็กลับไปรวมกับธาตุทั้ง 5 ธาตุในธรรมชาติต่อไป ไมยราพต้นเดิมที่ตายไปก็ไม่ได้ไปเกิดไมยราพต้นใหม่หรือไปเกิดเป็นพืชพันธ์ุชนิดอื่นหรือสัตว์ชนิดอื่นเพราะมันไม่มีอวิชชาที่จะทำให้มันไปเวียนว่ายตายเกิดอีก ก็กลับคืนสู่ธรรมชาติซึ่งเป็นเจ้าของทุกสรรพสิ่งที่เกิดขึ้นมาในจักรวาลนี้ อย่างแท้จริง
หลวงตา : สาธุ สาธุ สาธุ
ปุจฉาวิสัชนาเมื่อวันที่ 8 มีนาคม 2561
