ผู้ถาม : กราบหลวงตาเจ้าค่ะ ช่วงนี้ใจโยมมันรู้อยู่เฉย ๆ มาก ไม่อยากฟังไฟล์เสียง ไม่อยากทำอะไร ไม่แสวงหาอะไร ไม่อยากคิดอะไร ไม่ทุกข์ สบายดีแค่รู้อยู่เฉย ๆ ไม่มีความกระตือรือร้น ที่จะเร่งความเพียร เหมือนแต่ก่อนเจ้าค่ะ อาการนี้หลงอีกใช่ไหมเจ้าคะ แล้วจะแก้ไขอย่างไร ?
หลวงตา : ปล่อยวางความรู้สึกเบาสบาย และ ตัวเราผู้เบาสบายไปเสียทันทีเดี๋ยวนี้ มันเป็นการหลงยึดถือ เป็นอวิชชา ตัณหา อุปาทาน ที่ทำให้เกิดทุกข์
ทั้งตัวเราที่รู้สึกเบาสบาย และ ความรู้สึกเบาสบาย เป็น “สังขาร” ปรุงแต่ง เป็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา แต่ถ้าหากหลงยึดถือ มันจะเป็นอวิชชา เป็นอัตตา
ผู้ถาม : แล้วอยู่แบบไหนเจ้าคะ ? แล้วไม่อยากฟังไฟล์ ไม่พยายามแล้วทำอย่างไรเจ้าคะ
หลวงตา : ไม่มีตัวตนของเรา ไม่มีจิตหรือใจของเรามาตั้งแต่แรก อยู่คนเดียวเงียบ ๆ แล้วสังเกตเห็นว่าทุกอาการของสังขาร ก่อนปรากฏก็ไม่มี มีแล้วก็ดับกลับคืนไปสู่ความไม่มี สังเกตให้เห็นที่เกิดดับของอาการของจิตใจ ว่ามันเกิดดับอยู่ในความไม่มีอะไรเลย นั่นแหละคือที่สุดแห่งทุกข์
ผู้ถาม : ที่สุดแห่งทุกข์ คือพ้นทุกข์เหรอเจ้าคะ
หลวงตา : ที่สุดแห่งทุกข์ ก็เหมือนที่สุดแห่งความร้อนที่สุด หรือ ที่สุดแห่งความสูงที่สุด คืออะไรเล่า ?
ผู้ถาม : ไม่มีอะไร เจ้าค่ะ
ปุจฉาวิสัชนาเมื่อวันที่ 7 กุมภาพันธ์ 2561
