ผู้ถาม : หลวงตาเจ้าขา โยมขอโทษหลวงตาด้วยค่ะที่รบกวน คือโยมเข้าไปอ่านคำสอนของหลวงปู่ฝั้น ที่พี่เขาส่งมาในไลน์กลุ่มหลวงตา แล้วเกิดไม่เข้าใจว่าสังขารเกิดตรงไหนให้ดับตรงนั้น เกิดปุ๊บก็ดับเลย หมายถึงอย่างไรเจ้าคะ
หลวงตา : รู้เห็นที่เกิดที่ดับของสังขาร คือ รู้เห็นว่าสังขารทุกปัจจุบันขณะ เกิดที่ไหน ดับที่ไหน ซึ่งสังขารทุกปัจจุบันขณะก็ต้องเกิดที่ใจ ดับที่ใจ
ก็จะรู้เห็นได้ว่าสังขารทุกปัจจุบันขณะ มันเกิดขึ้นมาจากใจ ซึ่งเป็นความว่าง หรือ ความไม่มีอะไร มันว่างเปล่าเหมือนดั่งท้องฟ้าหรือจักรวาล
สังขารเป็นธรรมเกิดดับ
ส่วนใจ หรือ วิสังขาร เป็นธาตุรู้ตามธรรมชาติที่ไม่เกิดดับ
เป็นธาตุรู้ที่บริสุทธิ์ตามธรรมชาติ (“บริสุทธิ์” เพราะ ไม่มีผู้หลงยึดถือเอาธาตรู้ตามธรรมชาติมาเป็นของเรา แล้วหลงยึดถือว่าตัวเราเป็นผู้รู้)
ส่วนที่ว่า “สังขารเกิดตรงไหนดับตรงนั้น เกิดปั๊บ ดับพร้อม...” หมายถึง ถ้าหลงเป็นสังขาร ก็จะเป็นทุกข์ทันที เพราะสังขารไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา และถ้าหลงสังขาร ก็จะหลงคิดปรุงแต่งยึดถือเอาสังขารมาเป็นเรา ตัวเรา หรือ ของเรา แล้วเอาตัวเราไปหลงยึดถือทั้งสังขารและวิสังขาร ให้เป็นทุกข์ทั้งในปัจจุบัน อนาคต และในชาติต่อ ๆ ไป
ต้องเห็นทุกข์ โทษ ภัยที่หลงสังขาร
ถ้าเป็นใจ หรือธาตุรู้ตามธรรมชาติ ซึ่งเป็นวิสังขาร อสังขตธาตุ
อสังขตธรรม ธรรมธาตุ สุญญตา เป็นธรรมชาติที่ไม่อาจปรุงแต่งได้ จึงเป็นเหมือนความว่างของธรรมชาติหรือจักรวาล ย่อมไม่มีตัวตน หรือ ไม่อาจปรุงแต่งยึดถือสิ่งใดให้เป็นทุกข์ได้
ดังนั้น เมื่อ หลงเป็นสังขาร ต้อง มีสติปัญญารู้เท่าทันทันที สังขารก็จะเกิดเองดับไปเอง เรียกว่า รู้เท่าทันก็เกิดดับพร้อม
ปุจฉาวิสัชนาธรรมเมื่อวันที่ 10 ธันวาคม 2561
