ผู้ถาม : หลวงตาเจ้าคะ ความผ่องใส ความบริสุทธิ์ มันทำให้เกิดไม่ได้เลยหรือไม่ว่าขณะจิตนั้นจะไม่มีกิเลส จะรู้สึกตัวอยู่กับปัจจุบันไม่ได้เอาอะไรเข้ามาไว้ในใจ
แล้วทำไมมันไม่ผ่องใสบริสุทธิ์อย่างเดิมได้เลยเจ้าคะ นี่ดูมาเป็นวันแล้ว มันไม่คืนมาสักที แล้วอย่างนี้จะเอาสิ่งนั้นไปใช้อย่างไร
หลวงตา : มันยึดถือ อย่าให้อะไรมีค่าต่อใจ ไม่ว่าจะทุกข์หรือสุข เศร้าหมองหรือผ่องใสให้รู้เท่าทันเหตุ คือ มีตัวเราเกลียดทุกข์ รักสุข ดีรัก ชั่วชัง
ความคิดปรุงแต่งที่เป็นความรู้สึกว่า เรา ตัวเรา ของเรา จิตหรือใจของเราเศร้าหมอง อยากให้จิตใจของเราผ่องใส มันเดินทางในทางของกิเลส (อวิชชา ตัณหา อุปาทาน) ซึ่งตรงข้ามพระนิพพาน
ปุจฉาวิสัชนาธรรมเมื่อวันที่ 8 เมษายน 2561
