ผู้ถาม : ธรรมชาติคือการหมุนเวียน เปลี่ยนผัน เกิดดับ เป็นแบบนี้มานานหนักหนาแล้ว ใครฤา จะมายึดถือ เปลี่ยนแปลง ธรรมชาติ นั่นคือการหลงผิดอย่างมหันต์ ให้เห็นความจริง ตามความเป็นจริง เห็นการเกิดขึ้น การเปลี่ยนแปลง เกิด ดับ เป็นของคู่กับโลกนี้ ทั้งธรรมชาติภายนอก และธรรมชาติภายใน เหมือนกัน ลมที่มากระทบต้นไม้ใหญ่ มีความแรง เบา แค่ไหน การไหว ของใบไม้ มีมากแค่นั้น น้ำที่ตกลงมาจากที่สูง มีความรุนแรง หนักเบา แค่ไหน เมื่อมากระทบกับพื้นน้ำข้างล่าง ย่อมเกิดต่อมน้ำ เป็นฟองฝอย มากน้อย ใหญ่เล็ก ตามแรงกระทบ แค่นั้น ย้อนกลับเข้ามาดูภายในใจก็เช่นกัน เมื่อเกิดการกระทบกัน ระหว่างธรรมชาติ สองสิ่ง มันก็เกิดการสั่นไหว มากน้อย ตามแรงกระทบ เป็นธรรมชาติ เป็นธรรมดา เพียงแต่รู้ และเข้าใจว่า ธรรมชาติเป็นของมันอย่างนั้น เห็นทุกอย่างเป็นธรรมดา เมื่อใจยอมรับธรรมชาติ สิ้นการยึดถือ ก็สิ้นทุกข์ หมดภาระที่ต้องแบกของหนักอีกต่อไป
หลวงตา : สังขารไม่เที่ยงหนอ....ไม่ช้าหรอก สังขารทุกชีวิต ต้องดับลาลับโลก
ล้วนเศร้าโศก เมื่อประสบกับความตาย ความผิดหวัง ความไม่สมหวัง ความไม่สมปรารถนา ความประสบกับสิ่งไม่เป็นที่รักที่พอใจ ความทุกข์ใจ ความเหี่ยวแห้งใจ
ความพลัดพรากจากคนที่รัก สิ่งที่รัก เป็นทุกข์ในโลก เกิดเพื่อตาย มีเพื่อจาก พบกันเพื่อพลัดพราก เป็นธรรมดาของโลก
ผู้ใดไม่มีสติ ปัญญา รู้เห็นและยอมรับตามความเป็นจริง เขาย่อมเศร้าโศก
เกิด ย่อมเป็นทุกข์อยู่ร่ำไป
ไม่เกิด จึงพ้นจากทุกข์
ปุจฉาวิสัชนาธรรมเมื่อวันที่ 6 เมษายน 2561
