ผู้ถาม : กราบนมัสการหลวงตาครับ ตามไลน์ที่หลวงตาเมตตาส่งมาให้ผมนั้น ผมขอกราบรายงานหลวงตาว่า ผมคิดว่าพิจารณาเห็นมาสองสามวันแล้วว่า มีจิตเกิด-ดับ อยู่ในความว่างเปล่า เกิดดับอยู่ในอะไรสักอย่างหนึ่งที่ไม่มีอะไรอย่างในไลน์ที่หลวงตาส่งมาครับ คือเดิมทีผมพิจารณาเห็นว่าอะไรก็ตามที่เกิดขึ้นคือสังขารทั้งหมด เมื่อพิจารณาต่อไป เมื่อสังขารมันเกิดมันก็มีสังขารอีกตัวคอยบอกว่า ไอ้ตัวที่เกิดขึ้นเมื่อกี้นี้มันเป็นสังขาร แล้วก็มีอีกตัวพูดว่าตัวที่พูดนี่มันก็เป็นสังขาร ต่อมามันเห็นสังขารตัวต่าง ๆ เกิดและดับไป เกิดและดับไป แล้วรู้สึกว่ามีสังขารตัวที่เกิดดับดังกล่าวนั้นเกิดดับอยู่ในความว่างเปล่า แม้กระทั่งหลายวันมานี้ผมครุ่นคิดอยู่ว่าจะกราบรายงานหลวงตาดีหรือไม่ หรือจะพิจารณาดูไปก่อน มันก็เห็นความคิดตัวนี้เกิดดับอยู่ มันก็ยังมีบอกอยู่ว่านี่มันเป็นสังขาร ขอกราบเรียนว่าจะเห็นอย่างนี้ได้ต้องขณะที่มีสติสมบูรณ์อยู่นะครับ ตอนทำงานหรือตอนที่กำลังพิมพ์รายงานหลวงตาอยู่นี้ก็เห็นบ้างไม่เห็นบ้าง หลวงตาครับ เมื่อเห็นอย่างนี้แล้วผมจึงเข้าใจ คิดว่าเข้าใจแล้วว่า จริง ๆ แล้วใจก็ไม่มี ไม่มีอะไรหรอก มันมีแต่อะไรเกิดแล้วก็ดับไปเท่านั้น ที่เคยโกรธ โศกเศร้า เสียใจ ดีใจ นั้นเป็นอาการหลงสังขาร คือหลงเข้าไปอยู่ในอาการดีใจ เสียใจ หลงเข้าไปอยู่ในความคิดเท่านั้น ความจริงผู้หลงก็ไม่มี ไม่มีใครหลง มีแต่สังขารหลงสังขาร ผมรู้เห็นเข้าใจอย่างนี้ครับ แต่ผมก็ยังไม่แน่ใจว่าที่รู้เห็นอย่างนี้เป็นการหลงคิดปรุงแต่งเอาเองหรือเปล่า หรือเป็นการหลงอะไรไปหรือเปล่าครับหลวงตา ขอหลวงตาเมตตาแนะนำด้วยครับ หลวงตา : สาธุ ถูกต้องตามธรรมแล้ว ปุจฉาวิสัชนาเมื่อวันที่ 6 มิถุนายน 2561
