หลวงตาณรงศักดิ์ ขีณาลโย

ทุกปัจจุบันขณะมีอยู่ 3 อย่างคือ

(1) “สังขารที่ถูกรู้” (สิ่งที่ถูกรู้) คือ ความรู้สึกนึกคิด อารมณ์ ความปรุงแต่ง อาการของขันธ์ห้าที่แสดงให้รับรู้ได้ เป็นต้น

(2) “สังขารฝ่ายผู้รู้” (ผู้รู้) คือ ผู้ที่ไปรับรู้สังขารที่ถูกรู้ แล้วแสดงอาการเป็นผู้ดู ผู้รู้ ผู้เห็น ผู้เข้าใจ ผู้รู้แจ้ง ว่าอะไรเป็นอะไร แล้วพูด พากษ์ คิด นึก ตรึกตรอง ปรุงแต่งในใจได้ (ผู้รู้ที่แสดงอาการได้คือ จิต หรือ จิตตสังขาร หรือ วิญญาณขันธ์ ทำงานร่วมกับเจตสิก คือ เวทนา สัญญา สังขาร)

(3) ความไม่เกิดไม่ดับ หรือ ธรรมชาติที่ไม่เกิดไม่ดับ หรือ ธรรมชาติฝ่ายที่ไม่ปรุงแต่ง หรือ ธรรมชาติที่ไม่อาจปรุงแต่งได้ หรือ ธรรมชาติที่ไม่สังขาร หรือ วิสังขาร (ตามภาษาสมมุติอาจเรียกได้หลายอย่าง แต่มีความหมายโดยนัยเป็นอย่างเดียวกัน)

เมื่อเห็นสังขาร ความรู้สึกนึกคิด อารมณ์ทุกปัจจุบันขณะ เกิดดับอยู่ในธรรมชาติที่ไม่เกิดดับ เรียกว่าวิสังขาร หรือ ใจ หรือ จิตเดิมแท้ แต่ผู้ที่ไปรู้ไปเห็นก็คือสังขาร ก็เลยเอาสังขารมารวมกันคือ สังขารที่ถูกรู้เห็น และสังขารผู้ที่ไปรู้ไปเห็น ทั้งหมดนี้ทำงานอยู่ท่ามกลางความไม่เกิดไม่ดับ หรือ วิสังขาร

ไม่มีใครยึดถือทั้งสังขาร ไม่มีใครยึดถือทั้งวิสังขาร แต่รู้เห็นอยู่อย่างนี้เรื่อยไปจนกว่าจะสิ้นอายุขัย โดยที่ไม่ยึดถืออะไร ... เมื่อไม่ยึดถืออะไรก็ไม่ทุกข์

“ความไม่ทุกข์” หรือ “ความพ้นทุกข์” ก็อยู่ตรงที่ “ไม่ยึดถือ” หรือ “สิ้นยึด” ไม่ใช่ว่าจะไปเป็นอะไร ไปได้อะไร หรือพยายามเอาตัวเราไปเป็นอะไร

ความพ้นทุกข์อยู่ที่เห็นตามความเป็นจริงว่า... สังขารมี 2 อย่างทุกปัจจุบันขณะ คือ “สังขารที่ถูกรู้” และ “สังขารฝ่ายผู้รู้”

ทั้ง “สังขารที่ถูกรู้” (สิ่งที่ถูกรู้) และ “สังขารฝ่ายผู้รู้” (ผู้รู้) รวมเรียกว่า “ธรรมชาติฝ่ายสังขาร” (หรือธรรมชาติฝ่ายเกิดดับ หรือธรรมชาติฝ่ายปรุงแต่ง) เกิดดับอยู่ท่ามกลาง “ธรรมชาติฝ่ายวิสังขาร” (หรือ ธรรมชาติฝ่ายที่ไม่เกิดไม่ดับ หรือ ความไม่เกิดไม่ดับ หรือธรรมชาติฝ่ายที่ไม่ปรุงแต่ง หรือธรรมชาติที่ไม่อาจปรุงแต่งได้) ไม่มีใครเป็นเจ้าของ ไม่มีใครไปยึดถือ มีแต่ธรรมชาติเป็นเช่นนี้ตลอดไป

จนกว่าจะสิ้นอายุขัย ขันธ์ห้าแตกทำลาย ธาตุต่างๆ ที่ประชุมกันก็สลายแยกย้ายกลับคืนสู่ความเป็นธาตุดังเดิม ทั้งธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุลม ธาตุไฟ และธาตุรู้

ส่วนธาตุรู้ที่ไม่มีผู้ไปยึดถือ จึงกลายเป็น “ธาตุรู้ที่บริสุทธิ์” ไปรวมกับธาตุว่างที่ไม่เกิดดับ เป็น “ความรู้อยู่ในความไม่เกิดไม่ดับ” อย่างเป็นอมตะ

หลวงตาณรงค์ศักดิ์ ขีณาลโย
สรุปโอวาทธรรมจากไฟล์เสียง
190118B-5 รู้ที่ไร้ตัวตน
18 มกราคม 2562

ฟังจากยูทูป :
https://youtu.be/LcqwQs8W4Lo

ฟังจากระบบซาวด์คลาวด์ :
https://soundcloud.com/luangtanarongsak/190118b-5

ดาวน์โหลด (คอมพิวเตอร์) :
http://bit.ly/2FI53m1