หลวงตาณรงศักดิ์ ขีณาลโย

เกิดมาก็ไม่มีตัวเรามาตั้งแต่แรก
ไปเอาตัวเรามาจากไหน?

ตัวเราไม่มี ... ที่มีอยู่ไม่ใช่ตัวเรา
ตัวเราไม่ปรากฏ ... ที่ปรากฏไม่ใช่ตัวเรา
ตัวเราไม่เคลื่อนไหว ... ที่เคลื่อนไหวได้ไม่ใช่ตัวเรา
ตัวเราไม่ปรุงแต่ง ... ที่ปรุงแต่งได้ไม่ใช่ตัวเรา
ตัวเราไม่ไปถึง ... ที่ไปถึงได้ไม่ใช่ตัวเรา
ตัวเราไม่เป็นอะไร ... ที่เป็นอะไรได้ไม่ใช่ตัวเรา

สิ่งที่มีได้ ปรากฏได้ เคลื่อนไหวได้ ปรุงแต่งได้
ไปถึงได้ หรือเป็นอะไรต่าง ๆ ได้ ... สังขารทั้งนั้น

แต่ ... สิ่งที่มี ที่ปรากฏ ที่เคลื่อนไหว ที่ปรุงแต่ง
เกิดขึ้นและดับไปในความไม่มี
ไม่ปรากฏ ไม่เคลื่อนไหว ไม่ปรุงแต่ง

สังขารทั้งหลาย จึงเกิดดับอยู่ในความไม่เกิดไม่ดับ ... คือ วิสังขาร

ดังนั้น ... ให้เห็น "ความปรุงแต่ง"
ปรุงแต่งใน "ความไม่ปรุงแต่ง"
และอย่าไปปรุงแต่งให้เป็นธรรม
เพราะ "ธรรม" ไม่อาจปรุงแต่งได้
ธรรมชาติ ... เงียบ ... สงบ ... สงัด ... ไร้การปรุงแต่ง
... เค้าเป็นเช่นนั้นเอง ...

หลวงตาณรงค์ศักดิ์ ขีณาลโย
โอวาทธรรมจากปุจฉาวิสัชนา
2 กันยายน 2561