พระพุทธเจ้าปางปฐมเทศนาที่พระองค์แสดง "ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร" น่ะ ปางปฐมเทศนาเนี่ย เราสังเกตให้ดีสิ
มือสองข้างของพระองค์ยกขึ้นเห็นมั้ย มือข้างหนึ่งเนี่ยหงายออกนอกตัว อีกมือข้างหนึ่ง คว่ำเข้าหาตัว
แล้วก็สองมือเกี่ยวพันกัน รั้งกันอยู่ สองมือแตะกัน รั้งกันอยู่
อันนี้หมายถึงว่า ถ้าเรายังปฏิบัติด้วยความ... มีอะไรที่เราชอบใจถูกใจจะดูดเข้าหาตัว "จะเอา" ถ้าเรายังมีดูดมีผลักเนี่ย มันเป็น "กิเลสตัณหา"
มันจะเกาะเกี่ยวกันอยู่อย่างงั้นแหละ มันเป็นกิเลสตัณหา ยึดกันอยู่อย่างงี้ มันเป็นทุกข์
มือขวามือซ้ายที่แตะกัน คือ แสดงถึงการยึด มันมีความยึดแล้วมันเป็นทุกข์ ๆ มันจะไปไหนไม่รอดหรอก มันจะดันรั้งกันอยู่อย่างนี้
เพราะว่าสองมือนี้ มันจะรั้งกันอยู่นี่แหละ ดีรักชั่วชัง เกลียดทุกข์รักสุข ดีรักชั่วชัง เกลียดทุกข์รักสุขอยู่นั่นแหละ
อันไหนชอบก็จะเอา อันไหนไม่ชอบก็จะผลักทั้งวันทั้งคืนอยู่อย่างเนี้ย มันก็เลยมีแต่ทุกข์ ๆ มันเกี่ยวรั้งกันอย่างนี้
พระองค์ก็เลยวางซะมือหนึ่ง แล้วก็เหลือมือข้างหนึ่ง มือข้างหนึ่งเอานิ้วหัวแม่โป้งกับนิ้วชี้นี่จีบกันเป็นวงกลม แล้วก็นิ้วนาง นิ้วกลาง นิ้วก้อย สามนิ้วเนี่ยชูขึ้น แล้วเอานิ้วโป้งกับนิ้วชี้เนี่ยทำกลม ๆ ขึ้นอย่างนี้
ยกข้างหนึ่งเหลือมือข้างหนึ่ง ทีนี้หมายถึงอะไร... ?
ต้องใช้ปัญญาของเรา ไม่มีเขียนที่ไหนหรอก พวกนี้จากรูปธรรมต้องเป็นปัญญา เป็นนามธรรมเป็นปัญญาที่จะต้องเข้าใจด้วยตนเอง ด้วยใจของเรา
สามนิ้วชี้ต้องเห็น อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา ยึดมั่นถือมั่นไม่ได้ ปล่อยวางความหลงยึดมั่นถือมั่น.. จึงพบความว่าง
นิ้วชี้กับนิ้วโป้งที่จีบกันเป็นความว่าง ต้องเห็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตาของสังขารทั้งมวล เป็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา ยึดมั่นถือมั่นไม่ได้ ยึดถือไม่ได้ แล้วก็จึงพบความว่าง
แล้วสุดท้าย มือของพระองค์ที่ยกขึ้นมามือเดียว ก็วางลงเป็นปางตรัสรู้ วางลงทั้งสองมือบนหน้าตักของพระองค์สบาย ๆ
หมายถึงอะไร? มืออีกข้างหนึ่งพอแสดงธรรมเสร็จ นิ้วที่จีบกันเป็นวงกลม แล้วก็สามนิ้วที่ชูขึ้น พอเข้าใจแล้วก็วางลง แล้วก็ตรัสรู้
หมายถึง ปล่อยวางทั้งสังขาร และ ปล่อยวางความว่างที่เป็น "วิสังขาร" วางลง วางสองมือลง "สิ้นความยึดมั่นถือมั่น"
วางสังขารที่เป็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตาก่อน แล้วเจอความว่าง แล้วความว่างก็ไม่ยึดอีก จึงเป็นนิพพาน
*******
หลวงตาณรงค์ศักดิ์ ขีณาลโย
โอวาทธรรมจากไฟล์เสียง
170222 สังขารปรุงแต่งไม่ใช่กิเลสตัณหา
ฟังจากยูทูป
หมายเหตุ : มีการปรับเนื้อหาบางส่วนออกไปเพื่อความกระชับ
